Cuộc đời Gabe Newell (P.1): Từ gã béo vô danh đến ông hoàng xứ hơi nước

Từ gã béo vô danh đến ông hoàng xứ hơi nước

[dropcap]G[/dropcap]abe Logan Newell (/ˈnjuːəl/) aka GabeN, sinh ngày 03 tháng 11 năm 1962 ở Seattle, Washington. Newell là một lập trình viên máy tính và một danh nhân, người được biết đến nhiều nhất với vai trò đồng sáng lập và người đứng đầu của công ty phát triển và phân phối game phiên bản kỹ thuật số Valve. Vào đầu những năm 80, Newell nhập học Harvard, nhưng bỏ dở giữa chừng và gia nhập Microsoft, nơi ông ấy dành mười ba năm tham gia xây dựng các phiên bản hệ điều hành Windows đầu tiên là Win 1.0, 2.0 và 2.1. Newell từng nói rằng mình học được nhiều thứ từ ba tháng đầu tiên làm việc ở Microsoft hơn cả quãng thời gian học tại Harvard.

Suốt thời gian làm việc tại Microsoft, Newell cùng với đồng sự của mình, Mike Harrington, đã vô cùng ấn tượng với những trò chơi máy tính được phát hành vào những năm 1990, như Doom và Quake của id Software. Hoàn toàn bị thuyết phục bởi ý tưởng rằng game là tương lai của nền công nghiệp giải trí, cùng với giấc mơ ấp ủ bấy lâu về việc mở một studio phát triển game của chính mình, Newell và Harrington đã rời Microsoft và lập nên Valve năm 1996.

Được truyền cảm hứng bởi Michael Abrash, người rời khỏi Microsoft và làm việc cho dự án game Quake của id Software. Newell và Harrington dùng tiền túi của mình, vốn đã trở nên rủng rỉnh sau sự thành công của Windows và Microsoft, để tạo nguồn vốn hoạt động cho Valve suốt quá trình phát triển của Half-Life và GoldSrc engine. Tựa game đầu tiên này đã trở thành huyền thoại trong làng game FPS và là nền tảng để phát triển nên Half Life 02 và bộ môn eSport nổi tiếng hiện nay là CSGo.

Song song với việc sản xuất Half-Life 2, Newell dành nhiều tháng tập trung vào phát triển dự án Steam, một con Dracula khổng lồ tồn tại vững chắc cho tới ngày nay.

Nói về mình, Newell cho rằng mình là một người cởi mở, thân thiện và thẳng tính.

Vào năm 2007, Newell công khai bày tỏ sự khó chịu khi phải phát triển phần mềm cho các hệ thống console, đặc biệt là PlayStation 3 (ông ấy ghét số 3, maybe).

Nói về hệ thống này, Newell từng nói rằng việc phát triển console nói chung là “lãng phí thời gian của mọi người” và “một tai họa trên nhiều phương diện… Tôi sẽ nói, thậm chí dù đã quá muộn màng, rằng họ nên hủy hết mấy dự án console và bắt đầu một thứ gì đó tốt đẹp hơn. Chỉ cần nói “đây là một tai họa khủng khiếp, chúng tôi xin lỗi, chúng tôi sẽ ngừng bán đống console này và ngừng thuyết phục mọi người phát triển chúng’.”

Tuy nhiên, tại sự kiện E3 năm 2010, trên sân khấu của Sony, Newell lại thảo luận về bản chất mở của nền tảng PlayStation 3, và thông báo phiên bản Portal 2 cho console, nhấn mạnh rằng với sự hỗ trợ của Steamworks, đây sẽ là phiên bản game tốt nhất cho bất kỳ hệ console nào. Newell cũng từng chỉ trích dịch vụ của Xbox Live, so sánh nó với “một đoàn tàu trật bánh”. Ngoài ra, ông cũng từng lên tiếng chê bai Windows 8 của Microsoft là một “bi kịch” và “một mối đe dọa” cho bản chất mở của việc chơi game trên PC.

Vào tháng 12 năm 2010, Forbes vinh danh Newell là “Một cái tên mà mọi người đều nên biết”, chủ yếu nhờ vào mối quan hệ hợp tác của Steam với nhiều nhà phát triển lớn. Vào tháng 03 năm 2013, Newell nhận giải thưởng BAFTA Fellowship cho sự đóng góp vào ngành công nghiệp game. Vào tháng 10 năm 2017, Forbes liệt kê ông vào danh sách 100 người giàu nhất nước Mỹ, với tổng giá trị tài sản ước tính khoảng 5,5 tỉ USD. Không chỉ nổi tiếng trong giới doanh nhân, Gabe Newell còn là một trong những meme vô cùng phổ biến trên Internet, cùng khả năng hút khô máu mọi con chiên trót tôn thờ ngồi đền thánh Steam.

Newell từng nói các tựa game yêu thích của mình là Super Mario 64, Doom và phiên bản game Star Trek trên máy tính Burroughs được viết năm 1972. Chính Doom khiến Newell nhận ra game là tương lai của ngành giải trí, còn Super Mario 64 cho ông thấy được tính nghệ thuật của video game.

Newell từng bị mắc bệnh loạn dưỡng giác mạc (Fuchs’ dystrophy), nhưng may mắn được chữa khỏi nhờ phẫu thuật thay giác mạc vào năm 2006 và 2007.

Về đời sống cá nhân, Newell kết hôn với Lisa Mennet Newell vào năm 1996, họ có với nhau 02 người con. Cuộc hôn nhân của Gabe không có gì ồn ào để phải nói tới nhiều.

Những thăng trầm của Valve, game thủ rabscuttle và item quyền lực

[dropcap]T[/dropcap]hời điểm chuẩn bị thành lập công ty, Gabe Newell dự định đặt tên công ty là “Fruitfly Ensemble” aka “Băng ruồi giấm”, một cái tên tệ hại trên mọi phương diện. Cái tên tiếp theo được ông nghĩ tới là Rhino Scar (Sẹo tê giác), một cái tên thú vị hơn, tuy nhiên, phần logo đại diện cho công ty dựa theo cái tên đó, với hình vẽ một người bị thủng lỗ trên ngực do tê giác đâm, thậm chí còn nực cười hơn logo đời đầu của HSBT. Cuối cùng, cái tên Valve đến với ông, và ông chọn nó vì nó là cái tên khá khẩm nhất trong số ba ý tưởng trên.

Logo của Rhino Scar do GabeN phác thảo

“Open your mind. Open your eyes.”

Chắc hẳn những ai từng chơi qua các tựa game của Valve đều từng thấy qua hai hình ảnh biểu tượng của Valve mỗi lần khởi động game: cái đầu tiên là một người đàn ông gầy gò, với một van nước bên mắt trái, cái thứ hai là một người đàn ông béo ú, đầu trọc với một van nước gắn sau đầu, kèm theo đó là một đoạn nhạc có phần hơi rùng rợn. Hai hình ảnh đó mang ý nghĩa “Open your mind. Open your eyes.” – “Mở mang trí tuệ, mở mang tầm nhìn”, còn đoạn nhạc trên được trích từ OST của game Half Life. Trên thực tế, người gầy là cựu nhân viên của Valve, còn người mập là một người qua đường ngẫu nhiền, tình cờ trông có vẻ phù hợp với hình ảnh trong đầu những nhân viên thiết kế logo. Tuy nhiên danh tính của hai người trong những bức hình trên cũng bí ẩn không kém gì hai bàn tay “Connecting people” trên điện thoại Nokia nổi tiếng một thời.

Open your mind. Open your eyes

Vào tháng 09 năm 2003, một fanboy Half Life người Đức tên Axel Gembe đã khai thác một điểm yếu trong hàng rào bảo mật của Valve và tải về được mã nguồn của Half Life 2. Đầu tháng 10 năm 2003, mã nguồn này xuất hiện và lan truyền chóng mặt trên Internet, vì Axel “gửi nó cho một người bạn, và cậu ta hứa sẽ không tiết lộ với ai khác”. Chuyện này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế, khi một tựa game đại diện cho hình ảnh công ty, vốn mất 5 năm phát triển với kinh phí hơn 40 triệu USD có thể đổ sông đổ biển, mà nặng nề hơn, uy tín của Valve cũng bị tổn thất nặng nề.

Khi xuất hiện tại E3, GabeN thông báo sẽ phát hành Half Life 2 vào tháng 09 năm 2003, nhưng ngày phát hành đã bị dời lại do nhiều nguyên nhân, cộng thêm sự cố trên và nhiều vấn đề khác, mãi tới tháng 08 năm 2004, tựa game này mới được ra mắt chính thức. Thời điểm đó, dù cho có sự vào cuộc của FBI, mọi chuyện vẫn không có kết quả khả quan, vì chuyện tìm ra người upload mã nguồn lên Internet không khác gì mò kim đáy biển. Gabe Newell thậm chí còn đăng một bài viết lên forum chính thức của Half Life 2, với lời kêu gọi “Tôi cần sự giúp đỡ của cộng đồng”.

GabeN đã gặp may, khi Axel cảm thấy có lỗi và chủ động gửi email xin lỗi tới cho ông, kèm theo các tài liệu mật khác của Valve mà cậu tìm được, để chứng tỏ mình thật sự là người thâm nhập vào hệ thống của Valve, đồng thời bày tỏ ý định muốn được làm việc trong bộ phận bảo mật của Valve. Với lòng bao dung của mình, Gabe Newell trao đổi email qua lại với Axel, hứa sẽ mời cậu tới Valve làm việc, đồng thời tiến hành vài cuộc phỏng vấn qua điện thoại cho cậu, trong đó, ông yêu cầu cậu mô tả thật chi tiết cách thức thâm nhập vào hệ thống nội bộ của Valve. Tất cả các cuộc trò chuyện đều được ghi âm lại cẩn thận, sau đó được gửi cho… FBI. Cuối cùng, GabeN mời cậu tới Mỹ để “làm việc” cho Valve, cùng một đội ngũ nhân viên FBI bố trí sẵn ở sân bay, sẵn sàng mời cậu vào nhà đá, thay vì về trụ sở của Valve. May mắn cho cậu, cảnh sát quốc gia Đức rất quan tâm tới chuyện này và bắt giữ cậu trước khi cậu xuất cảnh đi Mỹ. Gembe bị tòa án Đức tuyên phạt 2 năm án treo do tòa xét thấy cậu có “hoàn cảnh khó khăn và hành vi cải tạo tốt”.Nếu rơi vào tay ông béo và luật pháp Mỹ, có thể số phận của Axel Gembe sẽ bi đát hơn rất nhiều.

Vào năm 2012, EA (Electronic Arts) đề nghị mua lại Valve với giá 1 tỉ USD. Mặc dù không đình đám như thương vụ “Chuột mua Cáo” của năm 2017, nhưng vào thời điểm đó, đây là một sự kiện chấn động trong giới làm game. Nếu thương vụ này thật sự diễn ra, chúng ta có thể nói lời từ biệt với chính sách trợ giá cho người Việt, Dota 2 miễn phí và những mùa Steam sale hấp dẫn, thay vào đó, hãy cùng chờ đón những phiên bản game Half Life 3, L4D3 mà bạn ước gì chúng chưa từng tồn tại. May mắn cho chúng ta, Newell trả lời rằng thà giải thể công ty còn hơn phải bán mình. Cần nói thêm rằng, vào thời điểm đó, Steam có khoảng 54 triệu người dùng, với giá trị ước tính khoảng 2,5 tỉ USD. Hiện nay, Steam có hơn 125 triệu người dùng, xấp xỉ bằng dân số của cả nước Nhật. Trong một lần trả lời phỏng vấn với trang Rock, paper, shotgun, khi được hỏi liệu Valve có ý định sáp nhập với Microsoft hay EA không, Newell nói hiện tại ông không có hứng thú mua lại công ty nào trong số đó.

[dropcap]N[/dropcap]ổi tiếng với nhiều tựa game thành công và công cuộc phát triển nền eSport với hai tựa game con cưng là Dota 2 và CSGo, nhưng không vì vậy mà Gabe Newell chưa từng mắc sai lầm. Rod “Slasher” Breslau, game thủ, nhà phân tích và bình luận viên Overwatch từng nói trên Twitter rằng một trong những sai lầm lớn nhất lịch sử eSport của Blizzard là từ chối Dota và IceFrog, dẫn đến sự thống trị của Riot với Lol và Valve với Dota sau này. Còn sai lầm lớn nhất của Valve là bỏ qua chế độ thi đấu của Team Fortress 2, dẫn tới sự bùng nổ của Overwatch sau này.

Niềm cảm hứng của Overwatch, bạn có tin không?

Valve là công ty nội bộ (private company), được sở hữu bởi Gabe Newell (người đồng sáng lập cũ – Mike Harrington đã ra đi vào năm 2000), nên có thể nói, Newell là người nắm quyền lực cao nhất ở Valve, không phải chịu sức ép từ các nhà đầu tư hay các cổ đông.

Vì GabeN là người quyền lực nhất ở Valve, nên ý ông là ý Chúa

Valve nổi tiếng với môi trường làm việc tự do, năng động, khi các nhân viên có quyền tự chọn bộ phận và dự án mà mình có hứng thú để làm việc. Tuy vậy, mọi chuyện đều có mặt tốt và mặt xấu, vì GabeN là người quyền lực nhất ở Valve, nên ý ông là ý Chúa. Khi Bioshock được ra mắt vào tháng 08 năm 2007, GabeN đã cấm chơi game này trong toàn bộ công ty, lý do vì nó… quá hay. “Chúng tôi có việc phải làm, tựa game này khiến tất cả chúng tôi mất tập trung”. Mọi người được lệnh phải tập trung vào phát triển Orange box – hộp quà màu cam chứa đựng Portal, một món quà bất ngờ và thành công ngoài mong đợi, vốn được ra mắt vào tháng 10 cùng năm. Sau khi hoàn thành dự án trên, mỗi nhân viên công ty đều được GabeN tặng một bản Bioshock miễn phí. GabeN cũng nói thêm, nhờ có Steam, giờ ông có thể biết nhân viên trong công ty mình đang chơi game gì và vào lúc nào.

Em rất tốt, nhưng GabeN rất tiếc, bọn anh còn phải làm Portal.

Là ông chủ của Steam, hiển nhiên GabeN cũng sở hữu cho mình vài Steam account. Một trong những tài khoản chính chủ của Gabe Newell là https://steamcommunity.com/id/gabelogannewell mang tên Rabscuttle. Mặc dù là tài khoản private, nhưng mọi người đều nhất trí cho rằng, ông cùng Bill Gates và Todd Howard đã chơi Left 4 Dead 3 coop được hơn 100 giờ bằng tài khoản đó. Trong kho đồ của tựa game cây nhà lá vườn Team Fortress 2, tài khoản này sở hữu một chiếc búa Vintage ban hammer lvl 9001, có khả năng ban Steam account của bất kỳ ai bị nó giết. Dù chưa có ai lên tiếng xác nhận mình từng bị mất Steam acc vì chiếc búa này, nhưng biết đâu, trong một ngày đẹp trời nào đó, bạn sẽ gặp GabeN vung vẩy nó trong một ván game Team Fortress, lúc này, bên nên chuẩn bị tâm lý nói lời tạm biệt với tài khoản của mình đi là vừa.

Item quyền lực nhất trong Team Fortress 2

Với những ai hay chơi CSGo, có thể dễ dàng nhận thấy dao luôn là một trong những mặt hàng “đắt xắt ra miếng”, lý do mà dao có một vị thế cao như vậy trong game, một phần là do niềm đam mê với dao của GabeN. Hiện tại, bộ sưu tập dao của ông đã vượt qua con số 600 và vẫn chưa có dấu hiệu ngừng lại. Có thể, GabeN dự trữ những con dao này để đối phó với những fan hâm mộ lắm mồm, luôn hỏi về Half Life 3 mỗi lần gặp ông.

Before we talk about HL3, I want to show you something

Bài viết đến đây xin tạm dừng, vì những mẩu chuyện thú vị về Gabe Newell dù nhiều nhưng không phải là vô hạn! Hẹn gặp lại các bạn một ngày không xa trong những bài viết khác. All hail Lord GabeN!!!