Đây là những hướng dẫn sẽ giúp bạn chinh phục được Civilization 5 (Civ 5) cấp độ 6, 7, 8. Về cơ bản AI ở cấp độ này có những ưu thế đặc biệt như hơn Settle, Warrior, Basic Tech… ở thời điểm đầu game. Để đánh bại mức khó nhất (Deity – Lv 8) bạn cần rất nhiều kinh nghiệm cũng như may mắn.
Deity Level – Không phải ai cũng “bình tĩnh” chơi được mức này!
Mình hay chơi ở Map Type: Earth (bản đồ trái đất), Map Size: Huge (11 civ 22 City States), Deity level, game pace: Standard/Quick.
Đối với những bạn săn Achievements thì việc đánh bại Deity có thể làm bằng cách đơn giản hơn: Đặt Map Type là Archipelago, Map Size là Dual, đối thủ là một nước rất yếu về hải quân (Hunt, Rus…) và chọn cho mình một nước có Unique Unit (UU) là hải quân (Anh, Byzan…). Lợi dụng khả năng yếu kém của AI khi điều khiển quân trên biển thì bạn sẽ có 1 game chiến thắng Deity dễ dàng.
Tuy nhiên đối với những bạn nào thích thử thách thì hãy set up sao cho… AI mạnh nhất có thể. Cá nhân mình thích chơi bản đồ Earth bởi vì lúc chơi mình có thể học hỏi được nhiều kiến thức địa lý cũng như có những suy tưởng hay ho về lịch sử thế giới.
Ở bản đồ Earth hay Continents và với 8 đến 11 AI thì việc chiến thắng đôi khi khá may rủi. Bởi vì đối thủ của chúng ta là 8 đến 11 AI Deity, có thể có vài AI bị “thọt” nhưng sẽ rất thường xuyên có 1 vài AI mạnh lên đặc biệt, việc vượt qua hầu như là không thể. Ví dụ một Hà Lan nằm giữa Châu Á, Bồ Đào Nha/Tây Ban Nha nằm ở các mép lục địa…
Tuy nhiên chính chúng ta cũng có thể tận dụng map Earth này để tạo ưu thế cho riêng mình. Ưu thế đó chính là: thuộc map. Mình chơi nhiều nên nhớ vị trí gần như mọi thứ, chỉ cần đi scout vài nước là biết chính xác mình ở đâu, góc nào có dạng tài nguyên nào, đối thủ hay nằm ở đâu, hướng nào có núi/đại dương để xây thành phố… Đôi khi mình cũng “trick” một chút, ví dụ như mình nhớ vị trí của cái Natural Wonder; mình chọn Tây Ban Nha; khả năng đặc biệt của Tây Ban Nha là bonus gold khi phát hiện và double theme khi sử dụng Natural Wonder. Vì thế mình sẽ restart cho đến khi nào xuất hiện gần 1 Natural Wonder và tận dụng tối đa gold bonus để đuổi kịp AI. Mỗi quốc gia thường có vài địa điểm xuất phát rất mạnh nên nếu chơi thường xuyên thì chúng ta sẽ phát hiện ra và tận dụng được thế mạnh riêng.
Có rất nhiều Natural Wonder trong Civ 5. Cái thú vui của trò chơi này là vừa chơi vừa đọc/học nhiều cái hay về thế giới. Mỗi khi mình phát hiện được cái Wonder mới (World Wonder/Natural Wonder) thì thường google tìm đọc thêm. Trong Civ 5 có nhiều cái Natural Wonder rất “ngộ” ví dụ như Fountain of Youth (Suối nguồn tươi trẻ). Trong Civ 6 còn có World Wonder Vịnh Hạ Long của Việt Nam. Chắc phải kiếm Civ 6 chơi (lại) quá!
Dài dòng đủ rồi dân hardcore không thích đọc nhiều, sau đây là một số kinh nghiệm của mình (sẽ update dần dần, kiểu nhớ ra cái gì mới thì vào đây bổ sung thêm/sửa lại):
- Science là quan trọng nhất. Tuy có nhiều yếu tố khác như Gold, Culture, Food, Production… nhưng Science là chìa khóa cho mọi vấn đề. Ở cấp độ cao thường AI sẽ vượt chúng ta rất nhanh ở giai đoạn đầu, nhiệm vụ của chúng ta là đuổi kịp về Science (giữa game) và tối ưu Science (cuối game) để tìm ra cách chiến thắng hợp lý. Trong Science thì Nation College là mốc thời điểm quan trọng cần đặc biệt lưu ý. Đây là Building Science đầu tiên +50% output Science ở một thành phố. Ở Deity, bạn cần xây Nation College trước turn 100 và nếu được thì càng sớm càng tốt.
- Xác định rõ chiến thắng nhắm tới là gì. Domination, Science, Diplomatic hay Cultural Victory? Trong vài chục nước đầu tiên bạn cần xác định rõ “chiến thuật” của bản thân ví dụ như: phát triển theo hướng nào: lên núi hay ra biển, nhiều thành phố ít dân hay ít thành phố nhiều dân; hướng tới chiến thắng gì: nếu hàng xóm lành tính kiểu Siam, Venice… vị trí gần núi và rừng nhiệt đới (jungle) thì “turtle” khoa học là ý hay; đánh nhau ở thời điểm nào: phụ thuộc vào UU bản thân và địa hình xung quanh, cũng như đối thủ ra sao…
- Để ý đến địa hình thực tế. Cái này là kinh nghiệm cho map Earth. Một số quốc gia có vị trí xuất phát tương tự ngoài đời, ví dụ Nhật Bản sẽ thường xuất phát ở Châu Á – Thái Bình Dương hay Ai Cập là vùng Bắc Phi. Mỗi vùng đều có đặc điểm riêng. Ví dụ như Ai Cập ở Bắc Phi có lợi thế là vùng đất bằng phẳng, tài nguyên tập trung, sông hồ núi non thông ra bốn phía đều đủ cả. Ví dụ như Ai Cập mà tận dụng được cái belief và religion (niềm tin và tôn giáo) desert folklore ( + 1 faith per desert tile, includes flood plains) và dùng nó snowball thì rất… mạnh. Tuy nhiên cũng vì “đứng giữa đất trời” như thế nên Ai Cập phải đối diện với kẻ thù từ tứ phía (Châu Âu đánh xuống, Trung Đông đánh sang, Nam Phi đánh lên). Nói chung là chơi nhiều thì sẽ biết tận dụng điều này làm lợi thế cho bản thân.
- Lúc xây thành phố thứ 2, 3, 4… Nếu được, hãy xây trên đồi (Hill). + 1 Production ở đầu game rất quan trọng, ngoài ra còn có lợi thế phòng thủ lớn. Nếu xây trên đồi, cạnh 1 dòng sông và xung quanh có nhiều vị trí che chắn thì thành phố sẽ “thủ” rất trâu. Sai lầm của người mới chơi là mở thành phố ở vị trí bằng phẳng và chặt rừng vô tội vạ. Thường người chơi kinh nghiệm sẽ chỉ chặt rừng (nếu cần thiết) ở các ô xa và giữ lại rừng (chỉ xây lumber mill) ở các ô ngay cạnh thành phố. Điều này liên quan trực tiếp đến việc phòng thủ: quân đối phương khi tấn công di chuyển sẽ chậm hơn, ăn nhiều đạn pháo bên mình hơn, quân mình phòng thủ cũng hiệu quả hơn (lí do nên ưu tiên nâng cấp Rough Terran bonus nếu phòng thủ là vậy).
- Nếu xác định phải đánh nhau thì nắm thật chắc những quy tắc của trò chơi. Ví dụ như Strength ảnh hưởng như nào, Strategy Bonus ra sao (các loại quân khắc nhau), Flanking Bonus, Terrain Bonus như nào… Điều này rất quan trọng khi chơi ở cấp độ cao, nơi mà bạn phải hạn chế tối đa tổn thất của mình. Ví dụ: Bạn nhìn thấy 3 đạo CB (Composite Bowman) và 2 đạo Swordman tiến về thành phố của bạn. Trước của ngõ thành phố có 1 đạo Pikeman đang phòng thủ (Forty) ở đó. Nếu bạn đủ giỏi thì bạn sẽ tính toán đc damage mà đối phương gây ra. Cụ thể giả sử mỗi đạo CB gây cho Pikeman của bạn 20 damage, 2 đạo swordman gây cho bạn 17 damage thì Pikeman của bạn sẽ sống qua turn đó, và thường thì sau đó sẽ lên level chọn bonus flash heal (hồi 50 HP). Cộng với forty heal 20 nữa thì bạn có thể trụ thêm 1 đến 2 turn tùy tình hình. Việc tính toán này khá quan trọng nếu muốn “master” Civ, nếu mỗi đơn vị CB gây 22 damage và Swordman gây 20 damage thì Pikeman đã “ngỏm” trong turn tấn công của đối phương rồi. Đôi khi việc thành hay bại chỉ phụ thuộc vào 1 turn tính toán như vậy thôi.
- Mình để ý rằng luôn nên xây dựng 1 thành phố “phòng thủ”. Giả sử phát hiện hàng xóm của mình là bọn “máu chó”, sớm hay muộn trong vài nghìn năm lịch sử thế nào cũng đánh nhau thì mình xây dựng 1 thành phố chuyên phòng thủ (xây high ground, cạnh núi/sông, xây doanh trại cạnh thành phố, tập trung vào production…). Sau đó đi “trêu” đối phương để bọn nó tự gây chiến rồi tiến vào đất của mình. Do AI chỉ biết “lấy thịt đè người” nên nếu khéo léo thì có thể tiêu hao một lượng lớn quân lực đối phương ở đó (để lấy điểm Great General). May mắn thì có khi bật lại đánh ngược vào đất đối phương luôn. Cách này rất hiệu quả với các quốc gia có UU là các loại quân phòng thủ ở midgame (Longbowman của Anh quốc là ví dụ điển hình). Từng có trận Deity mình tiêu diệt gần hết quân lực của Persian bên cạnh chỉ bằng 4,5 đạo Longbowman và vài đạo Swordman “meatball”.
- Nếu chơi theo trường phái tấn công thì có một vài đơn vị quân nổi bật trong thời đại nó xuất hiện như là: Composite Bowman, Pikeman, Frigate, Artillery, Submarines, Steal Bomber, Nuker… Đây thường là các đơn vị không tốn tài nguyên đặc biệt nhưng tương đối “khỏe” nên vì thế có thể sản xuất số lượng lớn (trừ Steal Bomber, Nuker có sức mạnh thuộc dạng “chúa trời”). Nếu quyết định tấn công ở thời điểm đó thì tập trung Science để phát triển công nghệ tương ứng, rồi tranh thủ sản xuất với số lượng lớn để áp đảo đối phương với những đơn vị quân lạc hậu hơn.
…
Mình sẽ bổ sung dần, Civ là một trò rất rộng và việc vừa chơi vừa học là cảm giác rất sung sướng. Mà sướng thì nên sướng từ từ, sướng nhanh quá không tốt cho tương lai con em chúng ta. Các bạn có thể vừa nghiên cứu trò chơi (hãy chơi bản đồ World Earth), check wiki và google. Cảm giác nghiên cứu một trận đánh lịch sử/ một nền văn minh lịch sử từ góc độ trò chơi nó hay ho: nó đặt mình trực tiếp vào tình huống đó và bắt mình suy nghĩ!!! Chơi xong Civ 5 (hay nói đúng hơn là nghiên cứu xong Civ 5 – chơi 200 tiếng nhưng đọc thông tin cả tháng liên tục) mình có thể tự tin chém gió ngang hàng với các chuyên gia hàng đầu Việt Nam trong những vấn đề kiểu như: Vị thế và vị trí của Việt Nam trong trật tự thế giới mới, vv và vv.
