Trinh thám tội phạm luôn là chủ đề làm tôi thích thú. Rốt cuộc ai trong chúng ta cũng có thể vượt qua lằn ranh của pháp luật (vào một ngày nào đó). Không kể đó là một đứa trẻ thông minh chưa vắt sạch mũi cho đến những tay chính trị gia cáo già lọc lõi … Bạn sẽ không giống họ, bước qua lằn gianh kia. Bạn tự nhủ mình là một kẻ thông minh, lý trí…hay đơn giản là kẻ nhát gan. Bản ngã thì thầm rằng bạn sẽ mạnh mẽ và không mắc sai lầm. Đó là trước khi bánh răng vận mệnh nghiền nát số phận nạn nhân của nó tơi bời. Tơi bời như cái cuộc đời của Loretta – một bà nội trợ điển hình thập niên 40 thế kỷ 20 ở nước Mỹ trong tựa game cùng tên.
Gameplay:
Loretta của Yakov Butuzoff là một trò chơi thể loại visual novel kết hợp nền tảng 2D và click n point quen thuộc. Nhiệm vụ của người chơi là điều khiển nhân vật chính Loretta (Lora) đi qua các khu vực, tương tác với đồ vật, nhân vật và lựa chọn các hội thoại. Nhìn chung trò chơi không có cơ chế gì đột phá, hầu như mọi thứ hoạt động tốt, phần di chuyển khá mượt mà. Hoạt ảnh hiếm hoi dính lỗi một hai lần ở nhân vật Lora nhưng không văng game nên không nghiêm trọng lắm (Cũng có thể vì tôi xài crack lậu nên không “đòi xôi gấc” được)
Yếu tố Visual novel trong trò chơi tồn tại những điểm tốt và chưa tốt. Thôi thì cái xấu nói trước. Các hit box hội thoại được thiết kế không cân xứng nhau. Một số quá to và một số quá bé dẫn đến khó khăn cho người chơi click chọn lựa. Tốc độ text khá nhanh và không chỉnh được. Trò chơi không có tính năng skip hội thoại hay cutscene. Liên kết giữa các chương truyện có phần chơi giải (puzzle) bắt buộc mà tôi đánh giá khá tệ. Các câu đố không quá khó nhưng lại rất mất thời gian để tìm hiểu quy luật. Không có gợi ý và cũng không có logic. Vậy nên thành công hay thất bại nằm trong việc “sai-thử”. Phần giải đố sở hữu nhiều hình ảnh mang tính siêu thực và người chơi rất khó để liên kết nó với nội dung cốt truyện. Vậy là tính liên kết giữa câu đố và nội dung câu chuyện cực kỳ lỏng lẻo. Thực ra thì thiết kế phần puzzle như vậy phù hợp để mô tả bệnh trạng tâm lý hỗn loạn của nhân vật Lora. Nhưng trò chơi đáng nhẽ cần tiết chế việc này chứ không nên lạm dụng toàn bộ.
Đùa nhau một chút thì vui. Đùa nhau nhiều chút thì chơi một mềnh!
Nhịp độ câu chuyện trong Loretta có sự kết hợp thay đổi nhanh chậm nhưng đánh giá mặt bằng chung khá nhanh. Một số cảnh chuyển nội dung cuối chương hơi “vội”, không cho tôi có thời gian suy nghĩ và xâu chuỗi lại ngay lúc đó. Một phần chơi kéo dài khoảng 3-4 tiếng. Có thể không chính xác lắm bởi tôi dùng google dịch nhiều (trình Tiếng Anh của tôi khá gà). Vậy nên nếu bạn giỏi tiếng Anh thì chắc nhanh hơn. Nhưng nếu tính tổng thời lượng để người chơi unlock hết ending và các vật phẩm trong gallery của trò chơi thì mất khá lâu. Nếu thực sự muốn hiểu tường tận nội dung trò chơi này thì bắt buộc bạn phải chơi lại nó rất nhiều lần. Bởi các đoạn hội thoại quan trọng sẽ rẽ hướng phân nhánh diễn biến trò chơi. Các hướng khác nhau sẽ tiết lộ phần nào câu trả lời cho những bí ẩn. Ví dụ như: có gì trong chiếc hộp mà Walter cất giữ, tình trạng bệnh lý dẫn đến bóp méo trí nhớ và tính khí của Lora, sự thật xảy ra với người con John của Lora…v.v.v. Trò chơi có tổng cộng 5 ending. Hiện tôi loay hoay mãi mới unlock được 3 cái ending. Điểm tệ hại của trò chơi là nó không có động lực giúp người chơi quay lại đào sâu các ending còn lại. Bởi thứ nhất trò chơi không có các sự kiện ngẫu nhiên tác động đến trò chơi. Thứ hai các thiết kế phân nhánh cốt truyện tồn tại sự bất hợp lý trong các lựa chọn. Trong một số chương, bạn có thể chọn lựa hành động và hội thoại dẫn đến hậu quả hạ sát các nhân vật. Ví dụ: Trong một chương nào đó, bạn tặng tay thám tử tư Chamber một xẻng vào đầu sau khi bảo ông ta nhìn xuống giếng tìm chồng mình. Một gã nông dân sau cánh đồng thấy chuyện đó. Sau đó không có chuyện gì xảy ra cả. Không có sự tác động nào đến diễn biến sau này của cốt truyện. Tôi không rõ liệu bối cảnh vùng quê hẻo lánh, sự yếu kém trong nhận thức hay sự thờ ơ của các nhân vật hay một lý do bản địa khác có phải lý do hợp lý để giải thích cho việc bất hợp lý này không nữa. Việc này xảy ra ở toàn bộ các diễn biến khi nhân vật Lora chọn hạ sát nạn nhân chứ không riêng gì một ví dụ đề cập trên. Như vậy, nhìn một cách tổng quát trò chơi này mặc dù có tính phân nhánh cốt truyện và diễn biến nhưng đều làm vụng về, thiếu kịch tính và thiếu chiều sâu.
Chê nỉ non thế nhưng không thể phủ nhận việc trò chơi này không có những điều hấp dẫn. Một câu chuyện được kể ở ngôi thứ 1 do nhân vật chính tự sự đầy dối trá. Một câu chuyện bảy phần giả ba phần thật đầy hấp dẫn. Chính bản chất dối trá, mập mờ và hỗn loạn trong câu chuyện kể của Lora khiến người chơi luôn cảnh giác cao độ, tập trung tìm hiểu sự thật ẩn giấu. Đồng thời chúng ta cũng hiểu thấu phần nào những đấu tranh tâm lý của người đàn bà này. Loretta là một câu chuyện giúp người chơi hoài niệm sâu sắc về thời kỳ hoàng kim của thể loại trinh thám những năm 19xx.
Bản thân nhân vật chính của trò chơi (Lora) là một nhân vật rất hấp dẫn và đem lại nhiều suy tưởng cho người chơi. Thú thực lúc đầu tôi không có thiện cảm với Lora. Một ả đàn bà ăn nói xấc xược, tâm lý vặn vẹo và ra tay tiễn nạn nhân về nơi an nghỉ không chút chần chừ. Chắc hẳn các bạn không muốn sống với một cô vợ phục vụ món steak thơm mùi hạnh nhân (cianua) cho mình đâu nhỉ? Tuy nhiên khi tìm hiểu lại bối cảnh của câu chuyện, tôi không còn thù hằn nhiều mà thương cảm cho người đàn bà này hơn. Rốt cuộc những dòng cảnh báo về thái độ, ngôn từ của nhà phát triển ở ngay đầu game không phải để làm cảnh. Có vẻ chính nhà phát triển trò chơi đã dự đoán trước những cảm xúc trái chiều này.
Bối cảnh mà Lora sống, đầu thế kỷ 20 ở Mỹ không phải quãng thời gian tốt đẹp gì với phụ nữ. Không phủ nhận xã hội lúc đó có nhiều điểm đổi thay tốt đẹp nhưng vai trò, áp lực và định kiến giới vẫn dằn vặt, cào cấu người phụ nữ Mỹ không thương tiếc. Ở một số vùng hẻo lánh, tư tưởng bài ngoại và chủ nghĩa bản địa còn làm chậm tiến trình đổi mới rất lâu rất lâu. Có đến 80% mọi người thời đó (cả nam lẫn nữ) đều trả lời rằng có người vợ đi làm xa nhà trong khi chồng họ có công ăn việc làm là điều sai trái với luân thường đạo lý của họ. Ở một số nơi chỉ tuyển phụ nữ chưa chồng hoặc sẵn sàng sa thải ngay lao động phụ nữ vừa lấy chồng. Người ta quan niệm phụ nữ đi làm là cướp đi công việc của những người đàn ông nghèo đang cố gắng kiếm sống nuôi gia đình. Pháp luật liên bang Mỹ thời đó còn cấm chủ sử dụng 2 lao động trong cùng một gia đình. Trong Thế chiến 2, phụ nữ có cơ hội việc làm nhiều hơn nhưng không hề bình đẳng với nam giới. Họ được trả lương thấp và hầu hết không được bổ nhiệm vào các vị trí quản lý hay những vị trí xứng đáng với năng lực của họ. Đó còn là sự may mắn đối với phụ nữ ở thành thị. Những người phụ nữ ở nông thôn như Lora còn khổ hơn thế gấp nhiều lần. Bạn sẽ phải choáng váng với lịch trình làm việc của họ. Thậm chí tôi còn phải nhắc lại cho bạn đó là bối cảnh đầu thế kỷ 20. Không máy móc giải phóng sức lao động, không được chăm sóc y tế định kỳ, không có lò sưởi, hệ thống nước hay bất cứ cơ sở vật chất nào đủ tốt như hiện tại chúng ta sống. Chính khối lượng công việc như vậy khiến những người phụ nữ như Lora mắc các bệnh về thể chất và tâm lý nghiêm trọng.
Quay lại nhân vật chính của chúng ta. Một cô gái thành thị với cuộc sống tiện nghi, một người phụ nữ tự chủ kiếm bất kỳ công việc kiếm thêm thu nhập. Một người phụ nữ khao khát hạnh phúc, sự tự do, tự quyết. Thứ giành cho cô ấy là giam cầm tại vùng quê hẻo lánh. Mất đi 2 đứa con, bị chồng mình lừa dối, bị bạo hành về tinh thần. . Và khi giọt nước tràn ly, Lora trở thành nàng thơ tiêu biểu của Joker. “Một ngày tồi tệ có thể khiến một người sống trở nên điên loạn. Đó là khoảng cách của tao với thế giới. Chỉ một ngày tồi tệ mà thôi”. Toàn bộ các nhân vật còn lại là kíp nổ liên hoàn giáng “sự tồi tệ” vào đầu Lora. Các xung đột, ma sát cứ liên tục diễn ra không ngơi nghỉ trong tâm trí cô ấy.
Ta không thể lấy lý do để bao biện cho tội ác mà Lora gây ra. Nó không làm thay đổi bản chất tội phạm. Nhưng một trong những khoái cảm bậc nhất của thể loại trinh thám là lý giải nhân quả phạm tội. Mọi thứ như một bánh răng số phận khổng lồ, nghiền nát nạn nhân của nó không một chút thương tiếc. Bạn có thể ghét bỏ những kẻ thủ ác. Nhưng đã bao giờ bạn ngồi lên chiếc ghế đó.
Cũng nhân dịp tiềm hiểu thêm về trò chơi mà tôi được hiểu hơn về ngày được gọi là Quốc Tế Phụ Nữ (8/3). Rất nhiều bài viết nói rằng ngày này ra đời năm 1910. Nhưng thực tế đây chỉ là cột mốc bắt đầu, manh nha mà thôi. Còn hành trình đấu tranh cho nữ quyền là một hành trình gian khổ, một lịch sử đầy máu và nước mắt sau đó. Trên hành trình này, không thiếu những người phụ nữ như Lora, những người không tìm thấy lối ra và lựa chọn những bước đi điên cuồng nhất rồi bị hủy hoại. Đôi lúc chúng ta cần dũng cảm, sòng phẳng nhìn vào quá khứ để biết hiện tại là cỡ nào tốt đẹp. Để ta vững bước đi trong tương lai.
Hình ảnh + Âm thanh
Pixel art quen thuộc nhưng đẹp đẽ. Bảng màu Loretta chọn rất đẹp và phù hợp với bối cảnh, liên kết với câu chuyện. Phần pixel được kết hợp giữa phần thô và các chi tiết rất đẹp ở các cảnh quay cận mặt nhân vật đối thoại. Text và text box thiết kế hơi bé nên chơi lâu mắt tôi cũng đứ đừ ra phết.
Main theme không ấn tượng lắm. Nhưng các sound effect như tiếng kẽo kẹt gỗ, tiếng nước nhỏ đọng hay tiếng đường ống, tiếng radio… nghe phê.
Cả hình ảnh và âm thanh quyện lại mang đến cái vibe trinh thám điển hình thời vàng son. Đồng thời cũng đem lại cảm giác kinh dị và bầu không khí nặng nề rất tốt.
Tạm Kết
Bài review này nằm trong kế hoạch viết chúc mừng dịp ngày 8/3. Ngặt nỗi mình làm biếng quá. Một phần cũng mất nhiều thời gian để tìm hiểu, phân tích, chỉnh sửa và lắng đọng bài viết nên … trượt deadline nhiều ngày. Cũng may giờ tôi vẫn đang độc thân chứ làm ăn thế này lại được tặng món steak gia truyền thơm mùi hạnh nhân như của Walter thì gay go. Thôi muộn còn hơn không. Bài này coi như quà tặng chị em quán bia. Mong chị em phụ nữ luôn xinh đẹp, mạnh mẽ và chia sẻ khó khăn, áp lực với người mình yêu thương. Mong anh em đàn ông tinh tế, thấu cảm và chia sẻ với những người phụ nữ của cuộc đời mình.
