Đánh giá Beholder

Phải lâu lắm những tựa game indie có cốt truyện và gameplay hay mới được tỏa sáng mạnh mẽ. Tiêu biểu là game “cửa khẩu simulator” hay còn gọi là “Papers, Please”, tựa game đã gây ấn tượng với người chơi trước hết là art style đặc trưng, kế đến là gameplay rất độc đáo làm cho ai cũng phải tò mò. Và đến nay, một tựa game indie khác lại có mặt trên Steam với gameplay độc đáo, đặt nặng đạo đức và cách ứng xử của người chơi lên trên tất cả, đó là Beholder.

Cốt truyện

Beholder lấy một bối cảnh khá đen tối ở một đất nước. Chính phủ của đất nước này lấy lí do cao cả “vì một mục đích chung tốt đẹp hơn” nên đã ra những điều luật rất kỳ quặc, thậm chí nhiều lúc còn rất vô lý. Nhưng chính phủ không thể quản lý cả một đất nước đông dân một cách chặt chẽ từng cá nhân được, nên công việc sẽ được giao phó cho những người quản lý ở những khu chung cư, và bạn sẽ đảm nhiệm công việc đó.

Đóng vai một quản lý chung cư vừa mới dọn tới (vì quản lý cũ đã bị đuổi và ở tù). Công việc của bạn là ngày đêm làm theo chỉ thị của cấp trên – giám sát và rình rập từng cá thể ở khu chung cư, bạn bắt buộc phải làm như vậy vì đó là công việc kiếm cơm của bạn.

Đồ họa

Beholder chắc sẽ làm bạn liên tưởng tới Limbo vì nhân vật có một màu đen đặc trưng, nhưng không tới nỗi đen thui tới vậy mà vẫn còn những chi tiết như quần áo hay phụ kiện đi kèm. Vì game lấy bối cảnh hơi tăm tối nên nhân vật được thiết kế đen xì cũng có lí do, nó làm cho khung cảnh trở nên nghiêm trọng hơn và xóa bỏ ranh giới giữa nhân vật chính với những nhân vật xung quanh – giữa thiện và ác, hay nói cách khác là do cuộc sống nơi đây đã làm cho cả tính cách và vẻ bề ngoài của con người bị lu mờ

Khung cảnh thì bù lại rất nhiều, có màu sắc đầy đủ, được pha trộn giữa 3D và 2D, và đôi lúc bạn cũng thấy một nét quen quen tương tư Valiant Hearts khi nhìn cận cảnh. Khung cảnh xung quanh được phối màu hài hòa, không chỏi với dàn nhân vật đen thui, giữ được nét âm u của một thế giới bị tha hóa.

Ở điểm này thì nói chung bạn sẽ không thấy gì đặc biệt cả, nhưng khi chơi bạn sẽ cảm nhận được phong cách đồ họa rất hợp với gameplay. Đôi lúc bạn còn sẽ thấy như bị đè nặng bởi không gian trong game, vì nó miêu tả đúng chất của một thế giới không có niềm vui.

Gameplay

Bạn được bổ nhiệm làm quản lý của một tòa nhà chung cư, bạn và cả gia đình gồm 1 vợ 2 con sẽ dọn tới đó để sinh sống. Và như cốt truyện ở trên thì bạn sẽ nhận chỉ thị từ cấp trên, cũng như giám sát từng cư dân sinh sống ở đó để báo cáo lại. Công việc khi nghe mô tả thì thấy có vẻ dễ, nhưng cái cách mà game dẫn dắt bạn vào cốt truyện và gameplay thì lại khá nặng nề, bạn sẽ cảm thấy được độ nghiêm túc của công việc mà mình đang làm – cũng như độ nghiêm túc mà cấp trên thể hiện với bạn (đúng là không dễ chịu chút nào).

Vậy chính xác thì bạn sẽ làm gì?! Bạn vẫn sẽ sinh hoạt một cách bình thường như một người quản lý bình thường, nhưng bạn sẽ bí mật giám sát những cư dân ở đó bằng nhiều cách. Chỉ thị từ cấp trên sẽ lần lượt được đưa xuống và bạn phải làm theo trong khoảng thời gian cho phép, nếu không thì bạn cũng đoán được hậu quả rồi đó. Những chị thị thường sẽ là: theo dõi, thu thập thông tin, mô tả chi tiết đối tượng, điều tra, thu thập bằng chứng, và tệ nhất là đuổi đi hoặc bị cảnh sát bắt. Chỉ thị luôn đi kèm theo phần thưởng và đó cũng là “lương tháng” của bạn, phần thưởng sẽ gồm tiền và danh tiếng, tiền dùng để mua những thứ linh tinh và chi tiêu cho cuộc sống hằng ngày, còn danh tiếng cũng là một dạng tiền mà bạn dùng để mua nhưng công cụ “hành nghề” như camera theo dõi hay những thứ phức tạp hơn.

Công việc hằng ngày của bạn vẫn là làm theo chỉ thị để kiếm chút cháo trang trải cho gia đình. Nhưng đôi lúc chỉ thị sẽ đánh vào đạo đức và lương tâm của người chơi (dùng từ hơi nặng nhưng mà đúng là như vậy), ví dụ như đuổi một cụ già ra khỏi chung cư mà không rõ nguyên do, trong khi cụ già đó lại rất hòa đồng mà ngay cả bạn khi chơi – bạn sẽ cũng thấy được sự thiện cảm hay tính cách bộc lộ của mỗi nhân vật. Vào những lúc đó chọn lựa của bạn sẽ cực kỳ quan trọng, làm đúng theo chỉ thị thì bạn sẽ được thưởng cực kỳ nhiều trong khi nó lại khiến bạn cắn rứt, còn làm ngược lại thì bạn sẽ thấy thoải mái hơn nhưng ngược lại sẽ không có tiền để trang trải cho cuộc sống – nghiêm trọng hơn thì nhân vật sẽ bị nguy hiểm tới tính mạng hoặc bị tống vào tù.

Không những những chỉ thị được đưa xuống liên tục mà cả những luật lệ nữa, những luật lệ đôi khi rất vô lý và mang tính độc tài, chẳng hạn như cấm nghe nhạc nước ngoài hay đọc/lưu trữ sách của một tác giả nào đó, hay thậm chí là cấm… ăn hoặc lưu trữ táo. Nhưng luật lệ tuy vô lý nhưng đôi khi nó cũng là cần câu cơm của bạn, hoặc có thể khiến ai đó vào tù nếu vi phạm.

Song song với công việc thường ngày là mối liên hệ giữa gia đình và hàng xóm. Bạn phải lo khoảng chi tiêu cho mọi thứ trong gia đình, như tiền hóa đơn, thuốc men, thức ăn thức uống, và nhiều thứ khác nữa. Nhưng để có được từng đó tiền để lo cho gia đình thì tất nhiên bạn phải làm theo chỉ thị rồi, nhưng để không… làm trái với lương tâm mà vẫn đủ tiền trang trải thì đó là thử thách thật sự. Lúc đó bạn sẽ như chơi game ở mức cực khó, và khi đó thì bạn sẽ thấy câu “làm người tốt rất khó” khi mà tiền trang trải đã không đủ mà bao nhiêu chuyện lại xảy ra, chẳng hạn như người trong gia đình bị bệnh mà tiền chữa lại lên tới con số mà bạn không thể ngờ tới. Những lúc như vậy, tài xoay xở của người chơi sẽ được thử thách ở mức cao nhất, thậm chí đôi lúc bạn sẽ bí lối và không biết làm gì tiếp theo, gameplay của Beholder lúc đó giống như chuyển sang giải đố point & click vậy.

Những lúc khó khăn như vậy thì bạn buộc lòng phải giở một trò khá là đê tiện, đó là tống tiền hoặc vu khống, và hay ở chỗ là bạn có thể làm với bất cứ ai trong căn hộ. Khi biết được ai đó đang giấu diếm thứ gì hay có những thứ không hợp pháp, thì bạn có thể chọn báo cáo trực tiếp lên cấp trên hoặc gửi đi hăm dọa tống tiền mục tiêu đó. Nếu bạn ghét một ai đó mà không giải quyết được hoặc bạn muốn tống ai đó đi vì muốn che giấu những điều mình đang làm thì có thể vu khống, bạn sẽ bí mật giấu những thứ bất hợp pháp sau đó báo cáo với cảnh sát.

Tổng kết

Beholder là một trong những game indie hay nhất từ trước tới giờ, gameplay độc đáo mà phải nói là có một không hai. Bối cảnh của game lột tả được một thế giới bị dẫn dắt một cách khắc nghiệt và độc tài, nhưng trong đó vẫn lóe lên được những tia sáng ấm ám khi lòng tốt giữa con người với con người vẫn còn hiện hữu. Tuy vậy, những tia sáng đó có lóe lên được hay không thì còn phụ thuộc vào người chơi rất nhiều, mỗi quyết định mà bạn đưa ra giống như phản ánh bản thân và cả xã hội. Làm theo chỉ thị để nhận những đồng tiền hậu hĩnh thì bạn sẽ được lợi và có một cuộc sống đầy đủ, nhưng dần dần bạn sẽ thấy cuộc sống xung quanh không còn gì tươi đẹp mà chỉ toàn là màu đen (đúng như tông màu của game). Còn không làm theo chỉ thị thì trước mắt bạn sẽ nhận phần thiệt vì không có đủ kinh tế nuôi gia đình, nhưng bù lại bạn sẽ thấy thoải mái hơn vì ít ra mình đã làm đúng – thậm chí cũng với tông màu không đổi nhưng bạn sẽ cảm thấy nó tươi sáng hơn được phần nào. Game đánh vào tâm lý của người chơi rất nhiều qua từng hành động và quyết định, cũng giống như “Papers, Please” vậy nhưng qua nhiều giai đoạn hơn thay vì chỉ đóng mộc, cũng chính vì khai thác mạnh ở điểm này nên Beholder cũng rất thành công khi được rất nhiều người chơi đánh giá cao và yêu thích.