Thời điểm này phụ nữ là một chủ đề làm tớ đau đầu suy nghĩ. Tháng trước, cô nàng bạn thân nhỏ xinh, tóc ngắn, đeo kính, thích đọc sách luật chuyên khảo và thích đánh chén món gì đó ngon lành với nhau khẳng định những gì chúng mình có chỉ là bạn, có một thằng may mắn nào đó nhanh chân hơn mình… Một tuần sau đó, tớ quyết tâm tìm kiếm một đối tác khác giới nào đó. Kết quả đợi tớ ở cuộc gọi sáng ngày hôm sau là cô ấy cảm thấy không hợp với tớ và nhân tiện báo rằng cô ấy vào diện F2 Corona (một cách khá “thảo mai”). Thế là “Bánh Khả” mất 2 tuần cách ly ở nhà trong đau thương. Cuộc đời không muốn an ủi tớ, nó quyết định làm tớ càng buồn thêm. Đầu tuần trước, tớ phải tạm biệt một người phụ nữ đáng kính tớ hết mực thương yêu. Mẹ tớ ra đi ở tuổi 54 vì căn bệnh ung thư phổi, đau đớn trước khi chết nhưng tớ mừng vì mình ở bên mẹ lúc đó. Bà sinh ra nhỏ yếu như bao người khác nhưng bà chọn cách chiến đấu và ra đi như một chiến binh. Nếu có kiếp sau, chúc bà sống tốt hơn.
Đó là niềm cảm hứng cho tớ viết cảm nhận về một trò chơi indie đề tài người phụ nữ như Her Story (sau đây xin gọi tắt là HS) – một trong những trò chơi có yếu tố phá án hay nhất tớ từng được biết. Cũng tiện dịp tớ rất nhớ Hiệp Sĩ Bão Táp và đang có những anh em hỏi page vài game indie hấp dẫn để chơi cho qua ngày đặng tháng cái thời Covid rối ren này, tớ xin phép được giới thiệu Her Story cho mọi người.
Her Story lấy bối cảnh câu chuyện án mạng giả tưởng thập niên 90 của thế kỷ trước. Trò chơi đưa ta về thành phố cảng Portsmouth đáng yêu của xứ sở sương mù Anh năm 1994. Một gã đàn ông bỗng bay hơi còn nhanh hơn rượu cồn công nghiệp gã ta uống. Cô vợ xinh đẹp của nạn nhân xuất hiện trong suốt nhiều tiếng đồng hồ tiếp theo trước màn hình của bạn là nghi phạm lớn nhất mà hiện chúng ta có.
Trong khi vụ án có một khởi đầu rõ ràng chỉ tập trung vào người đàn bà này thì mọi thông tin về chính nhân vật người chơi vào vai lại là một ẩn số to tướng. Chúng ta vào vai ai? Mục đích của chúng ta là gì? Những tài liệu này chúng ta có được khi nào? Hoàn toàn không có lời giải. Một số người ghét điều đó, nhưng chúng ta có thể dễ dàng tha thứ khi bản chất trung tâm của trò chơi là trải nghiệm phá án thực sự xuất sắc. Xét cho cùng, trên con đường đi tìm sự thật, mọi người đều bình đẳng.
Chúng ta bình đẳng khi tìm kiếm sự thật. Cho dù là một gã nóng nảy, rượu chè, gái gú hay là một kẻ lạnh lùng, lập dị và có một quá khứ đen tối thăm thẳm.
Mình có thể khẳng định luôn, HS mang lại một trải nghiệm phá án có chiều sâu và cực kỳ chất lượng. Nhưng có rất nhiều người không biết hoặc bỏ qua trò chơi này bởi vì HS có phần mở đầu… sida như mua hàng online trên mạng. Nhắc đến phá án, người ta thường hay liên tưởng đến các mô típ trinh thám “chuẩn giáo án” trong văn học và điện ảnh. Không ngậm tẩu, quan sát chứng cứ và suy diễn logic kiểu hack cmn hệ thống từ trước như Sherlock, cũng không già cả, có sở thích đan áo, làm vườn và lấy việc phá án như một bộ môn mạo hiểm cho cảnh không chồng bớt hiu quạnh như miss Marple, trò chơi này khác xa so với đồng loại, thứ đang chảy trong vein nó là sự tinh quái lạ thường. Khi được biết người làm ra HS cũng là lead design của một tựa game như Silent Hill: Shattered Memories, sự vô lý đó trên trở nên hợp lý hơn rất nhiều. Giờ thì hãy nhìn thật kỹ các cơ chế và trải nghiệm mà HS mang lại.
Để đưa ra kết luận ai là kẻ thủ ác, trò chơi cung cấp cho bạn một con PC đời Tống kèm chương trình dữ liệu tội phạm “xịn” chẳng kém cạnh. Tất cả những gì HS đem lại cho bạn là: nhốt mình trong một không gian nhỏ nhàm chán hàng giờ liền liên tục tìm kiếm những clip đang “nấp” trong hệ thống dữ liệu, không mò mẫm đi lại, không kính lúp, không tiếp xúc người khác, không contact với các cơ quan hành pháp, pháp y, v.v… thêm trò cờ Othello được tích hợp trong máy giúp bạn đỡ căng thẳng khi lạc hướng (bạn tryhard thì cũng căng chẳng kém)… Và nhớ mang một cái bô gần đó đi vệ sinh cho tiện. Đó là trải nghiệm mà thời Covid 19 cần ở bạn. Khi người khác “thể dục thể thao đẩy lùi covid”, bạn chọn HS với phong cách thượng dank – phong cách thể dục trí não tách biệt khỏi xã hội.
HS sẽ làm nhiều người chơi bất ngờ khi đưa một thứ rất quen thuộc, cực nhàm chán ngoài đời thực vào trong cơ chế chính của trò chơi này: Gu-gô-thần-chưởng (Google). Nhờ sự cố Y2K thần thánh mà đống clip hỏi cung trong dữ liệu xáo trộn một cách ngon lành như món mì xào tim má tôi làm. Không hề ăn sẵn, nhiệm vụ của bạn là dùng những keyword để tìm ra các video clip và xâu chuỗi logic toàn bộ quá trình hỏi cung nghi phạm.
Nhìn trông đơn điệu và nghe rất nhàm chán nhưng nếu mạnh dạn đi vào sâu hơn, HS cho thấy một khả năng gameplay hấp dẫn khó tin. Mô tả một cách đơn giản thế này: toàn bộ nội dung câu chuyện của HS được cắt nhỏ và xáo trộn rồi được ném trong hệ thống. Trò chơi cung cấp khởi đầu tất cả giống nhau với từ khóa “MURDER” (tức là sát nhân hay giết người). Điểm cuối là kết luận của người chơi. Liệu quý bà xinh đẹp trước mắt chúng ta có hoặc không có tội? Cái hay của HS là nó không phải một choice matter game. Trò chơi không cố bắt ép người chơi phải chọn red pill hay blue pill như chàng Neo của Ma Trận. Nhưng nó tinh quái hơn khi thúc đẩy gameplay một cách tự nhiên nhất có thể, đó chính là sự suy đoán chủ quan, trí tưởng tượng và các giả thuyết của chính người chơi.
Những clip chúng ta tìm được bản chất là lời khai đáng “tin cậy” của một người kết hợp với việc cắt vụn và tách rời và xáo trộn mọi thứ khiến trò chơi trở thành một câu đố khổng lồ. Với từng ánh mắt, cử chỉ, lời nói, quần áo, kiểu tóc, mọi thứ tiểu tiết trở thành những hố đen sâu thẳm mời gọi người chơi. Các khoảng trống được tạo ra như mảnh đất ươm mầm cho mọi giả thuyết đâm chồi. Một trò chơi đẩy bạn mò mẫm trong bóng tối, dùng chính sự chấp nhận rủi ro kèm sự tò mò chết người để bạn khám phá và tin rằng ngoài kia đó là sự thật, là ánh sáng chúng ta khát khao. Đó là một canh bạc lớn, bởi bạn chọn điểm tựa sai tức là bạn chết trôi trong những giả định của mình. Đó là thứ cốt lõi làm nên trải nghiệm phá án tuyệt tác của trò chơi. Một nước đi đơn giản nhưng đầy tính sáng tạo điển hình của tinh thần indie.
Sam Barlow không mất công sức xây dựng một hệ thống cồng kềnh khổng lồ của các lựa chọn như trong các trò chơi khác. Sam Barlow chỉ là pha chế thứ sẵn có trong đầu người chơi và lấy thiết kế tài tình của mình để châm lửa cho một trò chơi hấp dẫn.
Nhưng đó vẫn chưa phải toàn bộ cái hay trong cơ chế của trò chơi. Để đẩy độ khó lên một cấp độ cao hơn, HS loại bỏ hoàn toàn phần hỏi của các thám tử trong các clip với lý do phần dữ liệu bị hư hại trong một trận lụt năm 1997 (chí ít còn bao biện là có liêm sỉ hơn người để motherbase dính malware!). Việc loại bỏ nội dung câu hỏi và không cho phép hỏi làm trò chơi này trở nên khó nhằn so với vẻ ngoài vô hại của nó nhưng cũng đồng thời loại bỏ khuyết điểm chí mạng của thể loại FMV. Thông qua việc xem lại các video clip phỏng vấn, người chơi ở trong vị trí của người quan sát hơn là người thẩm vấn. Những trò chơi FMV ngớ ngẩn khác có thể gạt bỏ toàn bộ logic cá nhân của người chơi. Bạn đã bao giờ cảm thấy mệt mỏi khi trò chơi đưa ra những lựa chọn “không-phải-của-bạn” và “trông-thật-vô-lý” bao giờ chưa. HS chỉ đơn giản là cắt bỏ toàn bộ điều này và để bạn quyết định mọi thứ.
Điển hình trong việc phân loại các chứng cứ và manh mối. Việc hỏi cung khai thác rất nhiều góc cạnh của đối tượng trong nhiều sự kiện khác nhau. Nó đồng nghĩa với một nhiệm vụ kép, khi người chơi không chỉ phải tìm kiếm và sắp xếp timeline của các buổi phỏng vấn khác nhau mà còn phải làm điều tương tự với dòng thời gian của đối tượng bị hỏi cung. Bạn sẽ lạc lối trong mê cung của HS và đó chưa phải là điều tệ nhất. Điều tệ nhất là khi bạn chắc chắn về suy luận của mình cho đến khi 1 clip mới nào đó xuất hiện kèm theo bằng chứng ngoại phạm tàn nhẫn gạt bỏ tất cả lập luận phía trước của bạn.
Hết manh mối rồi, nghĩ lại mình đã bỏ sót gì nào!!
Một điều mình đặc biệt thích thú ở HS là nó không cố biến người chơi thành những tên “bình vôi” vô dụng bằng những gợi ý vô duyên, lộ liễu. Đi sâu hơn vào cơ chế tìm kiếm, bạn sẽ thấy HS là một trò chơi đáng gờm. Khi bạn nhập một từ nào đó, trò chơi sẽ phản hồi tất cả những clip có chứa từ ngữ đó. Nhưng trò chơi sẽ chỉ hiển thị 5 clip đầu tiên chứa những từ đó với lý do công nghệ yếu kém của nó. Điều này hạn chế khả năng gian lận xảy ra khi người chơi cố tình dùng những từ thường thấy trong bộ chủ đề hoặc những đại từ hay những từ nối bắt buộc phải dùng trong câu.
Cũng nhờ đó nó đẩy trò chơi lên một mức độ khó cao hơn. Các lớp lang tin tức ban đầu rất dễ đoán bằng những từ đơn nhưng sau đó việc tìm kiếm một clip mới cực kỳ khó, đó là đến lúc người chơi phải sử dụng những chuỗi từ, cụm từ và khả năng suy luận giả thuyết của bản thân. Bằng cách này, người chơi liên tục phải lục lại những manh mối cũ, đối chiếu, phủ định và đưa ra những giả thiết của bản thân để đột phá ranh giới. Đó cũng chính là lúc bạn nhận ra mình gắn bó mật thiết với trò chơi, câu chuyện ngấm vào hơi thở và trí óc của bạn.
Chẳng cần những Nolan, Dicaprio, Her Story cũng có thể giải trí cho 1kg2 đậu hũ trên đầu bạn một phiên bản Inception-kinh-phí-thấp. Nguồn: Long the KFC Vampire Detective =))
Điều cuối cùng tôi thích ở trò chơi này, có lẽ là sự thoải mái nhưng cũng đồng thời khắt khe nhất của nó. Trò chơi không có một endgame tử tế, không chưng chữ COMPLETE to đùng, không bắn pháo giấy và bắt tay bạn. Trò chơi không bắt buộc chúng ta phải tìm toàn bộ các clip của nó để chiến thắng. Khi bạn cảm thấy mình đủ chứng cứ, hãy cứ vô tư kết luận mà không bị gò ép. Đó là sự thoải mái tôi nhắc tới. Nhưng đừng dễ dãi với sự thật bởi không đi đến cùng của nó, mọi thứ bạn có được chỉ là phù du trong gió. Đó cũng là sự chấp nhất khủng khiếp của bản chất tìm kiếm sự thật trong trải nghiệm phá án. Vì một nửa sự thật không phải sự thật. Đó là sự khắt khe và cũng là “độ khó” vốn có tiềm ẩn trong thể loại này. Những trò chơi như thế không cần một lượng fan hùng hậu, nó chỉ cần tri kỷ và đồng đạo mà thôi.
Với tất cả những thiết kế khéo léo, thông minh và sáng tạo, HS vẫn chỉ là thứ mạt hạng nếu nó không sở hữu một cốt truyện tương xứng kèm bạn diễn tuyệt vời để thể hiện mục đích của nó. Thật may mắn cả Sam Barlow và Viva Seifert đều thể hiện xuất sắc vai trò của mình.
Đầu tiên là về sự kỳ công của nó. Nếu bạn để ý kỹ nội dung trò chơi, HS hàm chứa sự lồng ghép thông tin về những địa điểm có thật, những sự kiện lịch sử cho đến công nghệ, văn hóa đại chúng thời kỳ đó, những quán bar địa phương, cách nhìn nhận về giai cấp con người…của địa phương PortMouths của xứ sở Brexit.
Portsmouth, Anh
Thứ hai, khi bạn xuống đủ sâu trong trò chơi này, bạn sẽ thấy việc kết luận sự thực ai là kẻ thủ ác không chỉ là điều quan trọng duy nhất của trò chơi muốn đề cập. Thông qua những clip thu thập được, chúng ta được lắng nghe người phụ nữ này nói “một cách trung thực” về nhiều vấn đề: những cảm xúc của cô về bố mẹ, về chồng cô, tình dục, xã hội… và sự bùng nổ về tâm lý khiến cho những người như cô phải xuống tay làm những điều khủng khiếp khi họ nghĩ rằng không có ai đó đang chứng kiến việc này. Các clip bạn tìm được đứng riêng rẽ, một số thì hài hước nhưng một số khác thì đen tối, khủng khiếp nhưng cũng có một số mờ nhạt, khó hiểu. Nhưng khi chúng đứng chung với nhau trong bức tranh tổng thể, những thông điệp, cảm xúc trong HS là cực kỳ đậm chất vì nó là những nỗi đau rất quen thuộc mà bản thân hoặc người thân hoặc những người bạn chứng kiến gặp phải.
Bạn có thể không chắc nó là sự thật nhưng đó là câu chuyện của cô ấy. Sam Barlow đã phác họa tinh tế vẻ đẹp đen tối của tội ác và đồng thời chứng tỏ cho người chơi thấy anh không cần chuyển đổi thứ gì đó sang một góc nhìn siêu nhiên (với những con sinh vật nhẵn lông trông sợ vãi nhái) mới có thể truyền tải cảm hứng về những nỗi đau khổ lặng lẽ.
Phụ nữ dễ tổn thương. Có lẽ vì thế mà họ quá phũ phàng với mọi thứ trên thế giới.
Và tất nhiên HS cũng phải cám ơn màn trình diễn của Viva Seifert – người thủ vai ả đàn bà góa chồng xinh đẹp trong HS. Chúng ta biết rõ đây là một nhân vật hư cấu nhưng ở cô toát ra sự lôi cuốn khó tin. Trước hết bạn nhìn cô ấy trình bày về tuổi thơ, về những lát cắt cuộc sống của con người, và sau đó khi bạn có ý tưởng về đời sống một con người thực tế, hình ảnh hư cấu trước mặt trở nên ngưng thực, hiện hữu hơn bao giờ hết. Bạn đánh giá con người trước mắt ra sao? Cô ta là người như thế nào? Kẻ giết người? Kẻ dối trá? Kẻ tiếp tay? Hay kẻ ngoại tình? Nham hiểm, ngây thơ, ám ảnh, tâm thần không ổn định? Qua từng clip, mỗi lần người phụ nữ ấy lên sân khấu là một lần cô ấy đánh đổ định kiến và phán đoán của chúng ta. Chính diễn xuất tinh tế của Viva Seifert kết hợp hoàn hảo với các cơ chế giải đố đã tạo nên một HS sâu thẳm tăm tối và có chiều sâu. Thật hân hạnh khi được nghe câu chuyện của cô ấy, dù cho nó là sự thật, dối trá hay thứ gì khác.
Tạm kết.
Khi cởi bỏ tất cả màn che của HS, mọi thứ tưởng chừng sẽ rõ ràng nhưng ngược lại nó trở nên tăm tối hơn, sâu thẳm và đáng suy ngẫm hơn cả khi ta mới bắt đầu. Một cái kết mở đầy debate và cực khôn ngoan. Thực ra tôi cũng chẳng thấy lạ cho lắm khi người viết nó là một trong những người góp tay làm nên một phần game kinh dị như Silent Hill. Tôi không mong người ta tạo ra một nguyên bản HS khác nhưng tôi mong giới làm game indie giữ vững và phát triển bài học về tinh thần sáng tạo phá cách, độc đáo.
Bối rối không biết nói gì nữa, xin chào và hẹn gặp lại mọi người trong những thế giới trò chơi sắp tới.
very ổn