Lược sử về Indie game

[dropcap]Đ[/dropcap]ây là một bài viết khái quát, sơ lược về thể loại và lịch sử của Indie Game. Ngày nay Indie game đã là một hiện tượng toàn cầu rồi. Nhưng thực tế còn có rất nhiều câu hỏi thắc mắc xung quanh Indie Game. Vậy thì bài viết này ra đời nhằm trả lời một số câu hỏi? Bài viết dựa trên kiến thức hạn hẹp của mình nên nếu anh em thấy sai sót ở chỗ nào hãy cứ mạnh dạn góp ý.

I. THẾ NÀO LÀ INDIE GAME ?

Xin thưa không có một khái niệm nào đúng nhất để nói rõ cái gì là “INDIE GAME”. Được thừa hưởng khả năng vận động, biến đổi, phát triển của con người, Indie Game là một khái niệm đã, đang và sẽ phát triển. Hãy tạm gác câu chuyện về tương lai xa xôi có thể có của Indie Game trong một bài viết khác, hôm nay ta hãy nói về Indie Game của hiện tại. Indie Game hiện nay phổ biến đến nỗi nó len lỏi trong mọi ngóc ngách của bất kỳ thể loại hay có mặt trên bất kỳ nền tảng nào mà một videogame có. Trước hết hãy làm the cách phổ thông nhất vẫn dùng: Cắt nghĩa câu chữ ! Indie là từ viết tắt cho Indepedent nghĩa là ‘ĐỘC LẬP” trong Tiếng Việt. Điều quan trọng là nó “độc lập” như thế nào? và nó “độc lập” với cái gì?

Câu trả lời là “Indie” đại biểu cho sự độc lập so với “Số đông”. “Số đông” mà tôi muốn nói ở đây là những cái tên đã quá đỗi quen thuộc với chúng ta trong cái vòng lặp về sự độc quyền trong hơn 20 năm đổ về trước, những “địa chủ” trong ngành sản xuất game như EA, Ubisoft, Konami, Sega, DeNA..v..v… Tiếp đến là “Indie” “độc lập” với cái gì. Hãy ví von một cách đơn giản “Indie Game” là những sản phẩm handmade thủ công 100% từ bàn tay của những nhà phát triển độc lập (Indie developer) và họ làm game chỉ vì mục đích của bản thân. chứ không phải những công ty khổng lồ như đã kể trên. Có thể nói Nhà phát triển game độc lập là những con người tay trắng muốn gây dựng nên hoành đồ bá nghiệp.

II. ĐIỀU GÌ LÀM NÊN THÀNH CÔNG CỦA INDIE GAME

Làm game indie là một con đường chông gai mà ta không thể tưởng tượng nổi nếu ta không trải nghiệm. Thiếu thốn đủ thứ: nhân lực, tiền bạc, vật lực….. cộng thêm áp lực hữu hình và vô hình khác. Nhưng có những thứ mà Indie không bao giờ thiếu và chính những điều đó làm indie game thành công và tỏa sáng hơn bao giờ hết: Sáng tạo, khéo léo và đam mê không ngừng nghỉ. Bạn nào có nhu cầu tìm hiểu thêm về lĩnh vực này, bạn có thể xem video sau đây. Indie Game: The Movie là một video tư liệu quý giá mà mình tìm thấy. Nếu có điều kiện mong các bạn mua ủng hộ tác giả. Video này do nhóm anh Hùng Vũ bỏ nhiều công sức ra thực hiện sub.

Hãy quay trở lại với đối tượng mà ta đem ra so sánh: những game mainstream, những “ông lớn” trong làng game. Những game dòng mainstream hay còn được gọi với cái tên AAA là những sản phẩm hoành tráng, to lớn, đồ họa đẹp được thiết kế bởi những trang bị thiết kế tối tân và những bộ óc tài ba nhất. Để đạt được những thứ kể trên đều cần đến thứ mà mọi người đau đầu nhất: TIỀN. Nguồn tiền này là dòng chảy của các cổ đông trong các “ông lớn”. Và hãy nói họ là những thương nhân tham lam với chỉ 1 mục đích: đồng tiền bỏ ra phải sinh ra nhiều tiền hơn nữa. Chính những nhân tố tưởng chừng như tuyệt vời nhất hoàn hảo nhất lại là điểm yếu chí mạng của họ. Hãy nhìn những bộ óc thiên tài được thuê, lực lượng đông đảo người thiết kế, phát triển, mọi thứ trở nên hỗn loạn và không ăn khớp cho dù có xuất sắc đến mấy. Kể cả khi những ý tưởng trở nên hòa hợp thì nó cũng bị vướng mắc rào cản rất lớn tạo ra nó chính là ý muốn của cổ đông và của người chơi. Chất xám bị bóp nghẹt và những trò chơi chỉ như những con rối vô hồn tạo ra với mục đích “làm tiền” của nó.

Trở lại với diễn viên chính của chúng ta: Indie game. Không như những người đồng nghiệp của nó. Chúng ta không phủ nhận việc Indie game được làm ra để bán nhưng khởi nguồn nguyên thủy nhất của nó là thứ không có giới hạn, tự do như những chú ưng trên tầng trời này: ĐAM MÊ SÁNG TẠO. Một ví dụ điển hình cho indie game là Super Meat Boy một game indie retro 2d platform nói về chuyến phiêu lưu của anh chàng “cục thịt” giải cứu cô bạn băng gạc của mình khỏi tên tiến sĩ xấu xa. Những đam mê sáng tạo này tạo nên từ những ý tưởng hay ham muốn rất riêng của cha đẻ nó. Đó là những động cơ thuần khiết xuất phát từ trái tim, ý chí và cảm xúc khao khát làm cho nó trở nên đời thường hơn, gần gũi hơn nhiều cảm xúc hơn và đôi khi vĩ đại hơn bao giờ hết. Kiên trì bền bỉ sẽ là nhân tố giúp san bằng mọi khó khăn còn lại.

Những nhân tố độc nhất vô nhị trong gameplay, cốt truyện, đồ họa…. đó là những thứ không có giới hạn mà bạn có thể tưởng tượng khi nói về indie game. Indie game đang phát triển từng giây phút trên con đường độc lập của riêng nó. Nó là 1 thứ gì đó khác biệt hơn, vượt khỏi phạm trù của cái gọi là “ngành công nghiệp”. Hãy nói nó vẫn luôn tiến bước trên con đường vận động độc lập của riêng mình.

III. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA INDIE GAME

Thập niên 70 của thế kỷ trước: Thật là phấn khích khi nói về con đường gập ghềnh mà indie game phải trải qua. Hãy quay về cuối thập niên 70 của thế kỷ trước. Đó là thuở ban sơ của videogame nói chung. Lúc đó việc làm ra một video game là một trăn trở lớn lao. Các nhà làm game lớn nhất thời đó thậm chí còn chưa đạt nổi tiêu chuẩn phổ thông nhất hiện nay của một nhà làm game độc lập bây giờ. Tuy nhiên chẳng bao lâu sau những mồng mấm của indie sớm bị đẩy lùi khi các tập đoàn lớn nhìn thấy “mảnh đất phì nhiêu” của lĩnh vực làm game này.

Tựa game cổ nhất được coi như thủy tổ của Indie theo mình tìm hiểu thì là SpaceWar năm 1977.

Đến thập niên 80, máy tính bắt đầu phát triển hỗ trợ và tạo tiền đề cho game xuất hiện nhiều hơn trên máy tính. Một số con máy huyền thoại lúc bấy giờ có thể kể đến như ZX spectrum, C64 hay Amiga. Đó là khởi nguyên của các ông lớn bây giờ trong thế giới game. Dù vậy có một số bằng chứng cho thấy indie game đã ra đời từ thời gian này trong những chiếc máy tính tại gia. Chẳng qua việc đó quá hiếm gặp nên thực sự indie game không coi là phát triển. Một số lập trình viên có xuất phát điểm từ đây để đi trên con đường indie game sau này.

Cuối những thập niên 80, đầu 90: Shareware, Demoware

Quãng thời gian này indie game có sự chuyển biến tích cực và thú vị. Thay vì được bán ra, các tiền thân của game indie được phổ biến rộng rãi bởi những phần mềm dùng thử(demoware) và phần mềm chia sẻ miễn phí (shareware). Hướng đi này ít và hầu như không đem lại chút lợi nhuận nào để tạo kinh phí cho việc phát triển của indie game nhưng nó là tiền đề quý giá mài dũa các kỹ năng cần thiết để tạo nên 1 game của các lập trình viên. Một số sản phẩm chia sẻ lúc bấy giờ thực sự nổi bật và nó là cơ hội tuyển dụng cho 1 số tài năng gây được sự chú ý thời bấy giờ làm việc cho các “ông lớn” thời bấy giờ. Cuối thập niên 80 cho đến cuối thập niên 90 cũng là giai đoạn tích lũy về “lượng” cho cú nhảy vọt về “chất” biến của indie game trong thiên niên kỷ mới. Một loạt các nền tảng, phần mềm giúp thiết kế và phát triển game được ra đời là minh chứng cho điều đó: C64 game editor (1985), ZZT (1991), RPG Maker (1992), Click team (1994), Game maker (1999) ..v.v…

Nền tảng console thời bấy giờ không có không gian phát triển cho indie game khi mà các “ông lớn” trong nền tảng console đưa ra những quy trình khắt khe, đắt tiền. Sự bóp nghẹt này dẫn đến hệ quả ảm đạm của game indie trên nền tảng lúc bấy giờ và cần đến hơn 1 thập niên để indie game thực sự khởi sắc trên nền tảng này.

Đầu những năm 2000 – Bước chuyển mình mạnh mẽ

Indie game thực sự đột phá và phát triển như bây giờ nhờ 1 thứ vô cùng quan trọng, đó là INTERNET.

Internet là cú hích và là nguồn lực trợ giúp, hỗ trợ phát triển mạnh mẽ cho Indie game. Hãy ví Internet ra đời như một vụ nổ Big bang đối với Indie game. Mọi thứ không còn tăm tối, manh mún, thiếu thốn và nhỏ lẻ nữa. Chi phí phát hành và sản xuất giảm đi, dễ tiếp cận các công cụ mới tân tiến hơn.v..v.. Lấy ví dụ điển hình như các nền tảng tạo game như Flash hay XNA Game Studio.

Dù vậy có sự ủng hộ to lớn của Internet nhưng “Indie game” vẫn chưa phát triển được như hiện nay. Các team làm game indie thời bấy giờ còn khá phân tán và “độc lập” với nhau theo nghĩa đen. Mãi đến năm 2005, một số team làm game indie đã mạnh dạn thương mại hóa sản phẩm của họ với công chúng. Uplink và Darwinia của Chris Delay là hai “Đại biếu quốc hội” thời bấy giờ. Cha đẻ của 2 game này đã tự gọi mình bằng cái tên lạ lùng vào thời điểm đó: “Những nhà phát triển độc lập” (indie developer). Mọi người, thậm chí chính Chris Delay cũng không nghĩ cái tên anh tự gọi mình sau đó đã trở thành một đĩnh nghĩa mà nhiều người thán phục, ngưỡng mộ và ước ao phấn đấu vài năm sau đó. Cũng trong năm đó cái tên Cave Story là tiếng thét dài gây chấn động thế giới gaming. Lúc này thế giới mới giật mình với những điều mọi người nghĩ là không thể về chuyện 1,2 người nào đó làm ra một videogame. Những nhà phát triển độc lập dần được hé lộ tài năng của họ cho thế giới được biết đến.

Nhưng kể cả vậy, thật khó để thấy sự liên kết chặt chẽ của thế giới indie game, các diễn đàn indie game nhỏ lẻ và thiếu liên kết. Để có được hiện trạng như bây giờ, “Indie game” và những fan hâm mộ “Indie game” nên cảm ơn 2 cái tên: TimW và Jordan Magnuson.

• TimW là một fan ruột mê mẩn indie game và anh lập một blog của riêng mình để tạo ra một ngôi nhà mới cho những game indie khi “người tiền nhiệm” Home of Under dog (1 trang web cập nhật và giới thiệu các sản phẩm indie game đến người dùng) từ bỏ sự phấn đấu trong việc gây dựng cộng đồng indie game mạnh mẽ và phát triển. Sau này website “cây nhà lá vườn” Indiegames.com của TimW là một trong những địa chỉ tin cậy cho những người hứng thú với Indie game.

• TIGSource của Jordan Magnuson ra đời năm 2005 cũng là một cộng đồng “cây đa cây đề” nổi tiếng làm nền tảng bước đầu và chỗ dựa vững chắc xuyên suốt cho cộng đồng Indie game sau này.

Như thường lệ, có một số nhà phát triển độc lập tiếp tục bước đi gian khó của mình trên con đường mơ mộng thì cũng có những giấc mơ phai màu theo năm tháng. Một số nhà phát triển độc lập khác chuyển hướng đi và là tiền thân của các “ông lớn” của thời đại mới.

Ngày nay

Cụ thể chính xác hơn là năm 2007 khi Steam phát triển từ 1 phần mềm download trở thành 1 cửa hàng kỹ thuật số thực sự. 1 số gương mặt khác nổi bật sau đó như Battle.net hay Humble. Sau đó các tính năng cộng đồng và phân phối mua bán game kiểu kỹ thuật số phát triển tốt hơn. Những nhà phát triển độc lập đã thấy được bến đỗ của hi vọng cho những đứa con tinh thần của mình. Xu thế trở nên bùng nổ hơn khi có nhiều công ty làm game lớn quyết định từ bỏ bản chất xưa cũ để làm 1 nhà phát triển độc lập. Ngày càng có nhiều những làn gió mới tạo điều kiện để phát triển 1 Indie game: IGF và những thứ tương tự nó, thậm chí crack game cũng là một đặc sản marketing hiệu quả cho những thương hiệu indie game. Chúng ta không biết rằng những thứ tưởng chừng nhỏ nhoi xuất phát từ khao khát con tim lại tạo nên những điều vĩ đại đến vậy!

IV. NHỮNG GAME INDIE HAY:

Dưới đây là một số Indie game mình thấy hay muốn giới thiệu với các bạn. Thực ra ngoài danh sách này có cả tá các game indie cực hay mà mình không đề cập hết được. Hơn nữa mỗi người có một trải nghiệm khác nhau vậy nên việc đưa ra những game dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo, giới thiệu là chủ yếu. Mình hay viết về các game indie, bạn nào có sở thích giống mình có thể đọc 1 số bài review mình viết trên HSBT tại đây. Muốn cập nhật nhiều game indie mới ra bạn tham khảo ở 2 link Youtube này: World of Indie và Get Indie Gaming

1.Party Hard

Party Hard của Pinoklgames giống một câu chuyện hài hước rùng rợn về kẻ sát nhân có biệt danh là “Party Hard”. Khi bạn quá mệt mỏi với những gì ồn ào gây ra trong lúc bạn ngủ. Hãy để bản tính giết chóc nguyên thủy nhất trong con người bạn được giải phóng. Party hard là một game thể loại Stealth thú vị, lôi cuốn.

2. The Binding of Issac (bản Afterbirth, Wrath of the Lamb, Rebirth, AntiBirth)

Một câu chuyện tăm tối, máu me, kinh dị lôi cuốn tôi hàng trăm giờ đồng hồ. Mỗi lần tôi gục ngã trong game, tôi lại trở lại với nó với niềm hy vọng mãnh liệt mình sẽ mạnh mẽ hơn trước và chiến thắng nó. Đừng để gam màu creepy của TBoI che lấp đi thành tựu của nó. Hệ thống Item và AI đa dạng, đặc sắc sẽ làm thỏa mãn ngay cả những gamer khắt khe nhất.

3. Fez

Fez là một trong những game làm tôi “lạc mất hồn” trong thế giới của nó. Nền pixel art tươi sáng, đẹp đẽ như một tác phẩm nghệ thuật. Chất giải đố thiên tài, độc đáo, sáng tạo không hề rời rạc mà hòa lẫn, kết hợp với thế giới pixel đẹp mê hồn. Đây là một trong những game không thể bỏ qua cho các anh em gamer ưa cái đẹp của nghệ thuật và trí tuệ.

4. Closure:

Thanh niên assmin của web bảo với tôi game này quá tối tăm, lạnh lẽo. Chắc hẳn nhiều người cũng nhận định Closure làm một game như vậy. Với thể loại game Indie, có một lời khuyên cho bạn là đừng vội vàng kết luận bất cứ thứ gì trước khi bạn có đủ trải nghiệm ở mức “deep” với nó. Closure không tăm tối, nó là một bản nhạc giao hòa của ánh sáng và bóng tối. Closure là một chuyến hành trình trong thế giới siêu thực vô định của một sinh vật kỳ quặc. Trong Closure, bóng tối sẽ xóa đi hiện thực của mọi sự vật và ánh sáng là tác nhân đối nghịch đem lại hiện thực. Nếu không có chút ánh sáng nào bên mình, bạn sẽ rơi vào vực tối thăm thẳm. Nhiệm vụ của bạn là thao túng ánh sáng và bóng tối để đi đến cánh cửa tới màn tiếp theo. Việc đó không hề đơn giản chút nào! Closure là 1 game f*cking hardcore và chất giải đố trong nó thật sự thách thức nhưng không làm mất đi cân bằng của game. Các độ khó được tăng dần một cách vừa phải và mỗi lần qua màn là một thành tựu quý giá làm người chơi phải sướng rên. Khung cảnh màn chơi bóp nghẹt cảm xúc kết hợp với âm nhạc rất tuyệt. Bạn là một gamer ưa thích chinh phục những câu đố hóc búa? Vậy thì Closure chắc chắn sẽ làm hài lòng bạn.

5. The Mooseman

Băng qua 3 tầng thế giới của vũ trụ cổ đại với món quà quý giá mà không ai khác có được. Sức mạnh lớn lao luôn đi kèm với trách nhiệm nặng nề trên đôi vai. Sở hữu đôi mắt nhìn thấu thế giới linh hồn, bạn trong vai pháp sư Mooseman sẽ là người độc hành , bồi hồi giữa hai chiều không gian với sứ mệnh tìm kiếm những tạo vật cổ đại (artifact) của các bộ lạc người Chud và ngược dòng tìm hiểu những huyền thoại cổ xưa của dân tộc ngữ hệ Phần Lan – Ugric. The Mooseman là một trong những Indie game làm nhòe đi gianh giới phân định về hiểu biết của tôi giữa cái gọi là “nghệ thuật” và cái gọi là “videogame”. Cảm giác “như si như say” khi đắm chìm trong những bức vẽ trừu tượng kể về cuộc sống hoang sơ, nguyên thủy của loài người trên hang động cổ đại hay những khoảnh khắc cuối cùng khi mặt trời ấm áp phía Nam dần chìm vào giấc ngủ phía chân trời, được cảm nhận những làn gió trên chín tầng trời này nâng đôi cánh tự do của chú chim đại bàng khổng lồ dưới chân bạn và cả trong tâm hồn khát khao mãnh liệt….Âm nhạc trong The Mooseman tuyệt vời đến khó tin. Một hành trình đi qua thời gian và không gian, một làn gió mới trong nhận thức và cách kể, truyền lưu lại những huyền thoại của dân tộc thật độc đáo, sáng tạo, đáng kinh ngạc và đáng học tập.

6. Ori and the blind forrest

Có những game tôi đặc biệt thích nhưng không dám review. Lý do đơn giản bởi khó có nét mực nào diễn tả chính xác cảm xúc của tôi với một game như thế này. Nếu một thanh niên nào đó của thời đại game này chưa một lần được sống trong khu rừng Nibel của Ori thì đó quả là sự nuối tiếc lớn lao. Ori and the Blind forrest là một game indie xuất sắc nhất trong mọi phương diện nó thể hiện. TÓM LẠI NGẮN GỌN: MUST-PLAY-GAME!

7. Kentucky Route Zero

Lạ lùng, mờ ảo, lôi cuốn, đẹp đẽ, cổ điển. Hành trình tìm kiếm “đường số 0” của Conway là một trong những game xuất sắc thuộc thể loại Point n Click mà tôi từng được chơi. Mỗi điểm dừng bước, mỗi cuộc gặp gỡ trong Kentucky Route Zero đều đáng nhớ. Cách viết xây dựng tính cách nhân vật và sự vật xoay quanh game xuất sắc đến khó tin.

8. Monaco: What’s your is mine

Ocean’s Eleven phiên bản Indie game =)). Pháp luật của xã hội con người ngày nay như những mạng nhện vô hình kìm kẹp, bóp chết những mong ước tự do nhất, nguyên thủy nhất của chính con người. Monaco: What’s your is mine là cánh cửa cứu rỗi cho ham muốn CHIẾM ĐOẠT đang gặm nhấm bạn. Với tài năng thiên bẩm trong nghề “hai ngón”, hãy khua khoắng hết mọi thứ trong màn chơi và lấp đầy những bao tiền và lòng tham không đáy của bạn.

9. Super Meat Boy 

Super Meat Boy là một trong những game platform “tuyệt cú mèo” trong những năm vừa qua. Cảm giác từng đợt Adrenaline sôi trào trong huyết quản mỗi lần “cục thịt” cute của chúng ta bứt tốc, nhả băng qua những cảm bẫy chết chóc nhất là một trong những trải nghiệm ly kỳ, thú vị và hài hước nhất mà tôi từng có.

10. Minecraft

Minecraft mà không có trong list game này thì chắc tối nay nhiều anh em hiệp sĩ sẽ đến tận nhà “thăm hỏi” tôi mất. Một game voxel giúp bạn sáng tạo thỏa thích kèm theo Survive Mode có tính giải trí cao. Tôi đã tiếc nuối vì tôi tiếp xúc với Minecraft quá muộn.