Tiệm văn phòng phẩm của bà Vân luôn là nơi hớp hồn đối với một đứa trẻ như cu Bình. Lạ là tuần này cu cậu không còn đòi tôi mua cho bộ bút màu “hoành tráng” trên kệ nữa dù rằng tuần này tôi kiếm đủ tiền lương còm cõi cho thú chơi Picaso hay Van Gogh “thượng đẳng” của cu cậu. Có một nét buồn rõ trong mắt thằng bé. Đối với nó, không còn muốn mua bút mầu chẳng khác gì một chú chim rũ bỏ đôi cánh của nó.
Chuyện là, bố mẹ Bình và cô giáo nó đều là những người thuộc tuýp điển hình so sánh “con nhà người ta”. Ngót ngét mấy tháng học, cu cậu không nhận được lời khen nào đối với những tác phẩm “để đời” trừ người-chú-chỉ-cuối-tuần-mới-về của nó. Thú thực những bức vẽ của Bình rất “lạ-đời” so với thường thức của người lớn. Trong những thế giới tranh mầu ấy của Bình, bầu trời mang màu tính xen lẫn thứ màu xám xịt mỗi khi bố mẹ mắng nó hoặc bố mẹ nó mắng nhau. Cũng có những bức bầu trời mưa sầm sùi là ngày đẹp nhất của cu cậu khi Bình có thể chạy như điên băng qua con ngõ nhỏ hẹp trong ánh đèn mờ hai bên đường. Những gốc cây cỏ nhỏ luôn xanh mơn mởn và tưng tửng nhay múa trong vũ khúc mưa rào. Có những bức Bình giới thiệu cho mọi người những cậu bạn tưởng tượng của nó. Những ngày được ăn bánh kem thì có chú mòe già thích đi vớ hồng và tay luôn không rời chiếc ô xinh xắn như một quý ông “trưởng giả học làm sang”. Những ngày chạy nhảy bị ngã đau luôn có chú nhện thân mềm như kẹo bông luôn ở đó cho Bình ôm… Thiên kỳ bách quái nhưng đẹp đẽ và quý giá. Đó là một món quà cuộc đời ban cho Bình và những năm tháng sau đó độc ác và tàn nhẫn cướp đoạt nó từ tay cu cậu và để cuối đời cu cậu có thể hoài niệm về nó. Món quà đó là SỰ NGÂY THƠ.
Mới tý tuổi đã thích xem mấy bộ “thượng đẳng” của Hayao Miyazaki thì bảo sao cu Bình chẳng thích vẽ ba lăng nhăng
Cứ mỗi tuần tôi đều vác xe về nhà bố mẹ dù cho có bận công chuyện đến mấy. Một phần là vì bổn phận trách nhiệm chăm sóc của con cái đối với cha mẹ. Phần còn lại mà tôi thích thú hơn cả là vì Bình. Cu Bình là cháu trai tôi nhưng cũng đồng thời là thầy dậy bộ môn “Phòng chống nghệ thuật hắc ám” của riêng tôi dành cho cuộc đời này. Sự ngây thơ cần những người lính được cảm hóa và sẵn sàng bảo vệ cho nó. Dù rằng tôi biết cuộc đời này quá mạnh mẽ. “Ngây thơ” cũng là một trong những lý do lớn lao mà tôi chơi game, gắn bó với game. Đối với tôi, game không phải thứ gì đó chạy trốn thực tại. Game là thứ tâm giao, chiến hữu, là thanh mâu và khiên thân thiết nhất mà tôi cần khi đối đầu với cuộc đời.
Giờ muốn lôi mấy đồng chí chơi game cùng mà đứa nào cũng bận bịu công việc, vợ con hết trơn =(
Trong những thế giới game giả tưởng như thế, bạn có thể đóng vai những kẻ lữ hành. Có khi là một anh chàng làm nghề sửa ống nước lương ba cọc ba đồng có thể dũng cảm cứu lấy công chúa của đời mình. Cũng có những thế giới nơi mà vài tên trộm lạ kỳ vượt ngục và thực hiện phi vụ để đời của mình. Cũng có lữ trình mang bạn vào thế giới chỉ có hòn đảo sống của những câu đố kỳ bí, cũng có những cuộc đời kiểu “bàn thờ” của một đống thịt biết yêu vượt muôn ngàn hiểm nguy để cứu về một nửa yêu thương tha thiết khỏi tay “kẻ xấu”…
Đó là lý do những hiệp sĩ như chúng ta chơi game, đắm chìm với game. Và nếu bạn muốn tìm về ngây thơ lần nữa với game, hãy theo cùng tôi đến với một trong những tân binh giải đố thú vị nhất đầu năm 2019 này.
Lần này điểm đến của chúng ta là Baba Is You. Tôi biết, một tựa đề khá quái đản. “Thường thì những thứ nguy hiểm có một vẻ ngoài khá vô hại”. Câu nói này tuyệt đối đúng với Baba Is You. Đập vào mắt bạn có là một phong cách hội họa kiểu lo-fi đến cực đoan y hệt cháu tôi. Những nét vẽ run rẩy, có phần buông thả và nguệch ngoạc, phần màu sắc thì tối, không có chút tươi tắn nào. Thực sự phong cách đồ họa của Baba is you có thể làm “gai mắt” những dạng game thủ muốn coi Monalisa trong trò chơi (Có một sự thật là tôi không dám chắc bản thân người viết và rất nhiều người như tôi còn chẳng thể vẽ được như vầy =)). Nhưng làm ơn cho nó và cho chính bạn một cơ hội thưởng thức trò chơi thú vị này.
Việc thể hiện ý tưởng của Baba is you dễ dàng hơn nhiều lần việc trình bày nó bằng câu chữ. Vậy nên tôi khuyên khích các bạn xem qua trailer của game này:
Sâu trong vỏ bọc của Baba is you là một tuyệt tác giải đố. Một chủ đề giải đố thú vị. Các QUY TẮC. Quy tắc là một “anh bạn” có danh tiếng khá xấu trong thế giới của những kẻ mộng mơ như tôi. Nhàm chán, hạn chế, bảo thủ, vũ khí sắc bén của giai cấp thống trị là bộ tứ khải huyền của “quy tắc” đi theo chúng ta qua nhiều năm tháng của cuộc đời. Là một trong những tác nhân giết chết sự ngây thơ trong bạn. Tất nhiên ta không thể phủ nhận những vẻ đẹp bất diệt của nó. Từ khi còn là chú nòng nọc may mắn trong hàng tỷ con, cho đến khi 9 tháng 10 ngày thì phải chuyển chỗ ở. Rồi cho đến khi người bạn trót thương một cô gái nào đó nói “bạn hok đủ giàu sang, bạn hok đủ độ chơi hay đẹp trai vuốt vuốt nào đó” hay đơn giản khi cuộc đời say với số phận và định mệnh làm bạn đau đớn. Đối với những gamer, quy tắc là một thứ cột sống must-have trong trò chơi. Ví dụ: Block chậm thì ăn bash, Jump high quá thì mất cmn xác…vân vân và vân vân. Quy tắc là thứ nền tảng tốt cho tư duy, sáng tạo và kỹ năng của người chơi khi đặt cùng một mặt bằng cấp độ về sức mạnh và phản xạ. Để chơi game hiệu quả, người chơi phải tìm hiểu, giới hạn và học hỏi cách vận dụng quy tắc.
Làm game là một môn nghệ thuật giống kiểu đi dây điện cho tòa nhà. Game designer là người đưa đống hổ lốn dây dợ lằng nhằng như quy tắc ẩn sâu trong những tựa game (mà tôi biết là code, sai thì góp ý, đừng chửi). Game có ngày đêm, mòe 4`, đăng ba lăng nhăng vls….Đó là sự thể hiện của quy tắc, nó là kiểu đại loại như trong truyện tiên hiệp Trung Của về cảnh giới “nhìn núi không phải là núi, nhìn sông cũng không là sông” đó.
Quay trở lại với Baba is You, Teikari đã đưa những quy tắc trồi lên măt nước cho người chơi nhìn thấy bằng dạng từ ngữ. Và điều tuyệt vời đằng sau đó là bạn phát hiện cuộc chơi này là việc bản thân bạn bẻ cong và thao túng quy tắc trong thế giới của Baba is you.
Nền tảng cơ bản nhất mà trò chơi này áp dụng là cái tên gắn liền với tuổi thơ dữ dội của những “dân chơi” (gọi gamer nghe mất sang =)) đời đầu 8x-9x: Sokoban. Trong thời đại “được voi đòi Hai bà Tưng” này, một game giải đố hay ho như Sokoban không thể “cưa đổ” những người chơi khó tính như hiện nay được. Họ muốn thứ màu sắc đa dạng hơn trong cả hình thức, cách chơi hay cả phần thưởng khi chiến thắng trong một trò chơi. Baba is you sinh ra từ nhu cầu đó. Điều kiện thắng trong trò chơi đa dạng, cách giải đố theo kiểu “không thua kém bố con thằng nào” là những điểm sắc nét nhất của Baba is you.
Lề, tường, góc, không gian rộng/hẹp đều là những kẻ thù muôn thuở của những game dạng Sokoban. Baba is you tất nhiên không nằm ngoại lệ đó. Nhưng thứ đáng khen là ý tưởng độc đáo của nó được giới thiệu một cách tuyệt vời. Lần đầu tiên chơi Baba is you, tôi bị vứt chỏng chơ trên nền đất. Đích thắng là ở đầu bên kia nhưng 3 tảng đá to tổ bố chắn hoàn toàn lối đi của tôi. Mọi thứ trông có vẻ tuyệt cmn vọng!!! Miếng ăn đang ở trước miệng mà không thể đưa vào mồm =(. Đừng lo, vì ở quanh tôi có những cụm từ ROCK, IS VÀ PUSH. Tôi nghịch ngợm với nó và ghép lại thành “ROCK IS PUSH” mà với kiến thức Tiếng anh kiểu mòe 4`…à nhầm mòe cào của tôi dễ hiểu là “MẤY TẢNG ĐÁ ĐẨY DỄ VL!”. Và từ ấy trong tôi bừng nắng hạ. Đó là style của Baba is you. Luôn vứt bạn vào nghịch cảnh rồi cho phép bạn “rong chơi” với quy tắc mà vượt qua nó.
Baba is you là thứ trầm tĩnh nhưng thông minh. Nó không hề có bất cứ một tutorial nào. Nó không “dạy khôn” bạn. Nó chỉ để bạn mặc sức vùng vẫy, vọc vạch và làm những thí nghiệm của riêng bạn với các quy tắc “bằng xương bằng thịt” và dễ uốn nắn. Đó là cảm giác thăng hoa với những giả định trong một khu vườn ngôn từ. Nó tôn trọng trí thông minh của người chơi mà không cần một sự tâng bốc diêm dúa nào đó kiểu như “từ nay MÒE KHÔNG PHÒ hay ĐĂNG ĐÃ KHÔNG CÒN BA LĂNG NHĂNG nữa”. Một trò chơi thông minh tới mức nó làm bạn thấy tự cao hứng về trí thông minh của bản thân. Kiểu Acsimet không quần sà lỏn chim cò nhồng nhộng hô “Eureka” =)) hay như khi khoảnh khắc “lên đỉnh” toàn cầu của Maradona đưa bóng vào gôn bằng bàn tay vàng thần thánh.
Baba is you dạy bạn tầm quan trọng của quy tắc bằng cách cho bạn “quậy phá” với quy tắc.
Nói về cơ chế, nút “undo” là một dụng cụ mạng mẽ giup bạn vượt qua trò chơi này. Khi đi càng sâu trong những thử thách của Baba is you, bạn sẽ thấy môi thao tác sai lầm hay khả năng thử nghiệm của bạn không còn là nỗi lo sốt vó như hồi chơi Sokoban nữa khi mà có cơ chế “undo”.
Đi vào yếu tố quan trọng nhất của thể loại giải đố chính là ĐỘ KHÓ. Phần lớn thành công của Baba is you là thể hiện ở yếu tố này. Baba is you sở hữu độ khó các màn chơi được tăng dần cẩn trọng. Bạn không thực sự bị choáng ngợp hay nhấn chìm trong màn chơi tiếp theo. Các độ khó được thiết kế rất khéo léo. Ngay cả đứng từ góc nhìn của một người chơi hơn là từ góc độ của một game design chuyên nghiệp, việc cung cấp độ khó ở mức “hoành tráng” và tiến trình tiến bộ kèm những phần thưởng đạt được khi qua màn là một công trình khó khăn và khổng lồ. Baba is you xuất sắc ở mức nó làm các độ khó tăng dần và tạo ra những đoạn đỉnh dốc có sự phân loại về từng nhóm riêng đa dạng. Khi hoàn thành những màn chơi như vậy, những quy tắc mới được mở ra. Bạn có thể kẹt lại ở một phần nào đó của trò chơi nhưng bạn vẫn cảm thấy thoải mái khi chơi tiếp những phần mới có sự giảm thiểu rõ rệt về độ khó và mang lại cho bạn sự hứng thú cái mới.
Tuy khen vậy nhưng tôi không phủ nhận Baba is you có nhiều thiếu sót. Ở một số cấp độ cao hơn, thách thức hơn, trò chơi này vẫn là chú ngựa hoang dại, điên cuồng và khó thuần thục nhất. Các câu đố của Baba is you dần phát triển khi đưa vào những liên từ mới như “AND” hay “HAS” và thậm chí khó hiểu và tinh quái hơn như “NOT”. Tự mãn là kẻ thù lớn nhất trong trò chơi này, ngay khi bạn đắc chí ngon ăn thì những khó khăn mới liên tiếp xuất hiện làm bất ngờ bạn. Mọi thứ thực sự hỗn độn. Nhưng đừng tuyệt vọng trước thách thức. Giá trị của Baba is you được đánh giá cao vì tính bổ ích của nó năm ngoài việc thắng thua đơn thuần. Lấy ví dụ khi bạn mắc kẹt ở một cấp độ, việc cần làm trước tiên là thư giãn đầu óc sau đó thử nghiệm liên tục các giả định để tìm lời giải. Nó cho bạn cảm giác muốn thí nghiệm cả thế giới này, y hệt như táo rơi vào đầu Einstein hay Bell phát minh ra chiếc “dế mèn” đầu tiên cho nhân loại. Bạn không cần quá câu nệ với kết quả, mọi việc chỉ cần thư giãn, thí nghiệm và đôi lúc kết quả đến vào những khi không ngờ.
Thực tế Baba is you không thể để bạn bẻ vỡ hoàn toàn các quy tắc như pha quảng cáo trong trailer. Sẽ có một số mệnh đề bạn không thể thực hiện được. Điều này nhắc nhở bạn rằng quy tắc có thể bẻ cong và thao túng trên một cơ sở hợp lý chứ nó không thể được dùng để phá hủy những quy tắc nguồn làm trò chơi tồn tại. Trò chơi này cũng gây ra một số những tác dụng phụ không mong muốn cho những thanh niên quá hardcore nhập tâm. Điển hình nhất là việc làm “rơi não” của người chơi. Lần mới gần đây nhất, mẹ tôi cấm tôi tiếp xúc với máy tình nhiều và chuẩn bị cho tôi đi khám tâm thần khi bà chứng kiến việc tôi cố đi xuyên qua cánh cửa đang đóng rồi sở hữu mấy cái u trên đầu =)).
Đấng thuở sơ khai lúc chưa makeup =))
Một điểm trừ đáng tiếc kéo sự thành công của Baba is you xuống là âm nhạc của nó. Thứ âm nhạc nhạt nhẽo, sơ sài, có xung hướng xao làm xao lãng sự tập trung giải đố đến hiệu quả =(. Bạn có thể coi đó là một thiếu sót hoặc đơn giản nghĩ việc thiết kế âm thanh như vậy một phần làm tăng lên độ khó và “củ hành, củ tỏi” của trò chơi này.
Tạm kết
Tôi đang du lịch Baba is you ở màn 30. Dự kiến sẽ đại chiến sống mái với con game indie này. Chất giải đố tốt kèm theo ý tưởng thú vị là bản chất của trò chơi này. Baba is you là một trong những game giải đố tốt nhất được giới thiệu đầu năm nay và hoàn toàn xứng đáng với danh hiệu Best Student Game của mình.
.
