Tất tần tật về xây dựng PC Gaming (P.1): Kiến thức cơ bản

Nếu như bạn là người bắt đầu tập tành bước vào con đường build PC thì những kiến thức dưới đây mà Hiệp Sĩ Bão Táp giới thiệu cho bạn sẽ là kim chỉ nam cầm tay dẫn lối bạn thoát khỏi một mê cung những thứ cần phải học hỏi mà nếu không cẩn thận sẽ bị “tẩu hoả nhập ma” đó.

Cứ tưởng tượng thế này, build PC cũng giống như bạn chơi xếp hình lego vậy. Mọi thứ trong thế giới lego cần được đặt vào đúng vị trí của nó và để nó trở thành hoàn hảo thì màu sắc, thứ tự các mảnh ghép cần có trật tự nhất định tương xứng với nhau. Tương tự như thế, không phải các linh kiện nào trong máy cũng ráp được với những linh kiện khác mà cần có cổng cắm phù hợp và hiệu suất phù hợp thì máy tính của bạn mới chinh chiến trên mọi “đấu trường” được. Sau đây chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu chi tiết hơn về những phần bạn cần lưu tâm khi bắt đầu có ý định build case:

1. Giá cả

Không phải bất cứ linh kiện gì mà điều đầu tiên bạn nên nghĩ đến khi định xây dựng một PC cho riêng mình là ngân sách bạn sẽ bỏ ra cho nó. Điều này hoàn toàn phụ thuộc vào từng cá nhân bởi mỗi người khi build đều sẽ có những mục đích và sở thích khác nhau. Nếu bạn chỉ cần chơi game với những yêu cầu đồ hoạ “thường thường” không cần cao siêu như Dota 2, LoL, Hearthstone hay Overwatch thì một chiếc máy tính với tầm giá từ 10-15 triệu là đủ nhưng nếu bạn muốn chơi Ultra settings thì đó là một câu chuyện hoàn toàn khác.

Thêm nữa, việc cân bằng ngân sách khi chọn và mua các linh kiện cũng là một vấn đề quan trọng cần phải để ý. Bạn không thể bỏ quá nhiều tiền vào VGA nhưng quên mất rằng còn đó những mainboard hay bộ nguồn được.

2. CPU

Với CPU, sẽ có vài thông tin quan trọng luôn luôn phải để ý đến, và cũng một trong những thước đo đánh giá xem máy tính của bạn chạy có mạnh và hiệu quả hay không:

Core: CPU hiện nay trên thị trường có thể tạm chia ra làm 4 loại phổ biến: 2 nhân, 4 nhân, 6 nhân, 8 nhân. Tất nhiên là số nhân càng cao thì CPU càng mạnh nhưng điều đó chỉ đúng khi bạn so sánh các CPU cùng dòng. Ví dụ như chip i7 6 nhân của Intel vẫn mạnh hơn FX 8 nhân của AMD như thường. Thêm một điều quan trọng nữa là với số nhân càng cao hiệu suất làm việc đạt được cũng theo đó mà tăng, nhưng liệu bạn có cần dùng đến hiệu năng cao tới vậy không? Theo mình, với Intel (chip phổ biến và khuyên dùng) thì chỉ cần chip 4 nhân là có thể học hành, giải trí thoải mái không lo nghĩ rồi.

Xung nhịp: Tất nhiên là xung nhịp càng cao thì vòng xoay làm việc của máy tính càng tốt rồi. Nhưng cũng tương tự như số nhân, xung nhịp chỉ nên so sánh bởi các chip cùng dòng. Ví dụ Pentium 4 3,0 GHz đương nhiên kém hơn rất nhiều so với chip i3 1,7 GHz. Lý do là vì chip i3 có số nhân nhiều hơn. Tiện đây cũng lưu ý thêm với các bạn một chút về số nhân, mỗi nhân có thể coi như có riêng 1 xung nhịp, ví dụ chip 2 cores 2 GHz thì mỗi nhân hoạt động đều có xung nhịp là 2 GHz. Nhưng điều này cũng không hoàn toàn có nghĩa là máy có xung nhịp cao và nhiều core thì sẽ chạy tốt các phần mềm. Nhiều phần mềm hiện nay vẫn được thiết kế để chạy đơn luồng (single-threaded) nên nó chỉ tập trung vào 1 core của máy tính, dẫn đến hiệu suất chạy không tốt. Dù sao bạn cũng yên tâm vì ngày nay, các nhà sản xuất phần mềm đều cố gắng update phần mềm của mình chạy đa luồng (multi-threaded) rồi.

Cache (bộ nhớ đệm): Đây là phần thứ 3 nên được quan tâm mỗi khi bạn lựa chọn 1 chip nào đó. Hiện nay, các loại chip đều phổ biến với cache có thể từ 3 MB đến 8 MB. Tính năng chính của cache thực ra chỉ hữu ích khi sử dụng với các tác vụ tiêu tốn nhiều băng thông như encode hay nén video (có lẽ hữu ích nhiều hơn cho các youtuber). Khi mua chip cũng không nên chọn những model có cache quá thấp (dưới 3 MB), chọn tầm 6 MB là ổn rồi.

3. Mainboard

Sau khi chọn được chip ta tiếp tục chọn đến mainboard. Có rất nhiều bài viết hướng dẫn chọn linh kiện đầu tiên là mainboard vì bo mạch chủ như là một nền móng của một ngôi nhà và có móng thì mới xây lên được. Điều này là đúng nhưng cá nhân mình thấy nếu chọn được chip trước thì khi chọn mainboard sẽ dễ để chọn cổng cắm (socket) cho chip hơn, tiện việc nâng cấp máy sau này.

Chipset: Chipset là phần quan trọng bậc nhất trong mainboard (nói vậy chứ phần nào mình cũng thấy quan trọng hết). Giải thích đơn giản thì để CPU, RAM, VGA hay các thiết bị ngoại vi khác truyền dữ liệu thông suốt với nhau thì phải thông qua chipset. Không chỉ vậy, chipset còn hỗ trợ các chức năng khác như tích hợp card đồ hoạ, âm thanh hay cổng USB 3.0,… Và điều quan trọng cuối cùng khi lựa chọn chipset là bạn phải xem xét xem nó có hỗ trợ CPU mà bạn đã lựa chọn không.

Socket: Mỗi mainboard thường sẽ hỗ trợ cho một số loại chip với cổng cắm nhất định. Ví dụ như hiện nay, các chip của Intel đa số chia làm 4 loại socket: LGA2011, LGA1155, LGA1150, LGA1151. Trong 4 loại này thì LGA1150 và LGA1151 là đời mới nhất và sẽ còn được hỗ trợ trong thời gian ít nhất là vài năm tới nên nếu bạn muốn build PC ngay bây giờ thì nên chọn 1 trong 2 loại này, còn nếu bạn muốn giữ cẩm nang này để giành tiền về sau mới mua thì nên lưu ý về các loại socket mới mà Intel cung cấp, công nghệ tiên tiến nên bây giờ lỗi thời nhanh lắm. Còn với AMD thì hiện giờ sử dụng cổng AM3+ và AM4 là tốt nhất.

RAM: Các loại bộ nhớ RAM được sử dụng trên bo mạch chủ hầu hết đã bao gồm chuẩn công nghệ, tốc độ bus hay số khe cắm cho phép rồi. Vấn đề còn lại khi lựa chọn chủ yếu là xem xem tốc độ hỗ trợ của main đến đâu, xung nhịp bao nhiêu. Ví dụ như con MSI B150M Mortar có khe cắm DDR4 2133 MHz là quá ngon và đủ dùng, cũng rất được giới build PC ưa chuộng.

4. PSU

PSU hay Power Supply hay bộ nguồn là trái tim của máy tính. Bộ nguồn vô cùng quan trọng vì công suất hoạt động của nó thừa thì sẽ gây ra tình trạng tốn điện còn thiếu thì lại gây ra tình trạng sập nguồn, đôi khi là cả hư hỏng linh kiện và chắc chắn là trái tim mà không bơm máu đầy đủ cho cơ thể thì sẽ không ổn đâu.

Công suất: Xem đến bộ nguồn thì đầu tiên là phải ngó qua xem nó chạy được công suất bao nhiêu đã. Công suất phải đáp ứng đủ hiệu suất chạy của các linh kiện, ngốn nhất là card đồ hoạ và ngốn tiếp theo là chip. Khi chọn chip và vga thì bạn nên xem hiệu năng cần dùng đến là bao nhiêu, càng tiết kiệm điện thì giá cả mà bạn phải bỏ vào PSU cũng càng rẻ thôi. Hiện nay xu hướng các card đồ hoạ và cpu đều tận dụng tối đa khả năng tiết kiệm điện nên việc chọn công suất nguồn, mình gợi ý là tầm 500W trở lên với các máy build chơi game dùng card đồ hoạ tầm trung, và tầm 600W trở lên nếu sử dụng các dòng card cao cấp, hoạt động nhiều.

Thương hiệu: Thương hiệu và các chứng chỉ cho bộ nguồn cũng quan trọng không kém sau khi nhìn qua công suất. Để có trái tim khoẻ mạnh, bạn cần biết là trái tim này có xịn không. Nếu vào những loại dở dở ương ương, hộp ghi 600W, khi mang về chạy chỉ 300W rồi cháy card, cháy nguồn thì lúc đấy cũng không biết kêu ai. Khi chọn PSU bạn hãy để ý đến chứng chỉ 80 Plus của nguồn. Chứng chỉ này kiểm tra xem bộ nguồn của bạn có đạt 80% hoặc hơn khi sử dụng ở mức 10, 20, 50 và 100% hiệu suất của nó. Sẽ có 5 mức được cấp theo chứng chỉ này, bao gồm: Bronze, Silver, Gold, Platinum, Titanium. Nhìn chung một khi đã nhận được chứng chỉ này thì dùng Bronze cũng là khá đủ và vừa với túi tiền của bạn rồi. Thêm nữa, bạn cũng nên điểm danh qua 1 vài hãng sản xuất psu uy tín như: Acbel, Cooler Master,  Seasonic, Thermaltek,… Và tuyệt đối đừng ham mấy con nguồn công suất cao giá rẻ không thương hiệu nhé, mua vào là rước hoạ vào thân đó.

5. RAM

Cái này thì cũng dễ xem thôi. Thường thì khi build PC chơi game chúng ta có thể lựa chọn giữa 8GB và 16GB. Thực ra vì RAM cũng dễ nâng cấp thôi nên lúc đầu cứ cắm 1 thanh 8 GB là được. Điều quan trọng là bạn phải xem xét xem DDR của Ram và hỗ trợ trên mainboard có tương thích với nhau không (ví dụ phải cùng là DDR4 và tần số hoạt động của RAM nhỏ hơn hoặc bằng tần số hỗ trợ trên main). Hiện nay DDR4 là tốt nhất và mới nhất, thậm chí còn rẻ hơn cả DDR3 nữa nên mình rất rất khuyên dùng loại này.

6. VGA

Card đồ hoạ thực chất là thứ có nhiều điều đáng nói nhất nhưng với những ai chơi game hay bắt đầu tập tành build PC thì chắc chắn là đã tìm hiểu nhiều về vấn đề này rồi. Hiện nay, 2 card đồ hoạ mới nhất của GTX là 1080 và 1070 với sức mạnh thuộc hàng “quái vật” đều đã được ra mắt, còn đối thủ của Nvidia là AMD thì sở hữu cho mình card RX480 cũng sẽ ra mắt vào cuối tháng 6 này với sức mạnh “tiệm cận” GTX 1070 nhưng giá rẻ gần 1 nửa. Bạn đọc có thể tìm hiểu thêm để tăng khả năng lựa chọn về GTX 1080 và 1070 tại đây, còn RX 480 tại đây. Lưu ý thêm là khi chọn card đồ hoạ thì cũng vẫn cần nghía qua xem main có khe cắm tương thích không đấy nhé (việc gì cũng phải ngó qua xem ông main có “đồng ý” không đã).

7. Một số chi tiết khác

Để hoàn thành bộ case còn thiếu sót thì mình xin điểm mặt gọi tên một vài thành phần cộm cán không thể thiếu mặt nhưng cũng không cần đi quá sâu vào tìm hiểu các chỉ số chuyên môn tại đây:

Cooler (tản nhiệt): Mùa hè nóng chảy mỡ, bạn cần điều hoà thì “em yêu” máy tính của bạn cũng cần có quạt tản nhiệt thôi. Thực ra một vài linh kiện khá nóng của máy cũng được trang bị sẵn quạt tản nhiệt rồi. Nhưng đôi khi điều này vẫn là không đủ bởi máy tính khi chơi game cũng phải hoạt động với công suất khá cao. Thậm chí, nhiệt độ cao còn gây ra tình trạng nguy hiểm như giật đơ máy, chạy chậm, có khi còn tự reset hoặc phụt cái … tắt máy luôn. Ở đây mình sẽ không lưu ý gì thêm về chỉ số hay hiệu năng gì của quạt tản nhiệt nhưng xin đưa ra một vài hãng sản xuất uy tín mà bạn có thể mua như Cooler Master, Deep Cool,… Và bạn cũng nên tháo vỏ case ra để quét, lau bụi định kì nhé bởi máy tính bàn rất dễ bị bám bụi mà bám bụi nhiều quá có khi kẹt luôn quạt đấy không đùa được đâu.

Case: Vỏ máy, phần ít quan trọng nhất nhưng là phần đẹp đẽ nhất vì người ngoài nhìn vào đương nhiên là nhìn cái vỏ của nó đầu tiên rồi. Nhiều người thích mod led thì sẽ chọn những loại case có vỏ thân trong suốt, rồi đi dây và sắp xếp linh kiện sao cho gọn gàng và đẹp nhất. Trong khuôn khổ bài cho người mới ra nhập và tìm hiểu cách build PC thì mình sẽ chỉ nói sơ qua một số tiêu chí khi chọn vỏ case thôi.

Đầu tiên là kích cỡ, có 5 loại kích cỡ cho vỏ case tuỳ thuộc vào các linh kiện, kích cỡ main, chiều dài card đồ hoạ mà tuỳ bạn chọn sao cho phù hợp. Đơn giản nhất là bạn nhờ người bán hàng tư vấn để phù hợp với mục đích cá nhân. Dù sao mình cũng không quá quan trọng vấn đề xâu đẹp mà chỉ vừa vặn với các phần cứng bên trong và giá cả phải chăng là ổn.

Thứ hai, quan trọng không kém là chọn vỏ case sao cho khả năng thoát nhiệt cùng không gian để lắp quạt tản nhiệt “gầm cao máy thoáng” là nuột. Những điều cần chú ý về vấn đề thoát nhiệt cho case là vị trí cắm quạt tản nhiệt, ở phía trên, phía sau, phía trước và cũng đừng để những vị trí này bị vướng với các đồ khác.

Ổ lưu trữ (HDD/SSD): Chọn lựa ổ cứng (HDD) hay ổ quang (SSD) luôn là mỗi bận tâm hàng đầu mỗi khi bước đến phần này. Mỗi loại ổ đều có ưu nhược điểm riêng của nó. SSD sử dụng bộ nhớ flash với tốc độ đọc ghi nhanh hơn HDD rất nhiều, bù lại giá cả của SSD cũng không phải thuộc loại “mềm dẻo” gì. HDD tuy tốc độ không sánh bằng với HDD nhưng bộ nhớ của nó chứa nhiều dung lượng hơn và giá thành thì cũng vừa túi nữa. Nếu bây giờ mua 1 ổ SSD thì thường người ta cũng sẽ mua thêm 1 ổ cứng rời để lưu trữ được nhiều dữ liệu hơn. Vì vậy mà ổ cứng nên được cân nhắc sao cho vừa túi tiền và phù hợp với mục đích sử dụng.

Kết

Trên đây là bài giới thiệu về những kiến thức cơ bản và tóm gọn lại để những ai chưa biết nhiều về phần cứng và các lưu ý khi build case có thể dễ dàng nắm bắt. Vì là bài tóm lược nên không thể tránh khỏi những đoạn viết tắt, vì vậy nếu bạn đọc có gì không hiểu muốn làm rõ thì đừng ngại để lại comment dưới đây nhé. Have a nice day!