“…How will you survive?…”
Những series phim từ quá khứ đến tương lai, từ game hành động bắn súng đến kinh dị sống còn, vẫn thường hay sử dụng đề tài quái vật không gian với những dạng sống trừu tượng, mang nặng tính thù địch và trí thông minh lẫn sức mạnh ngoài tầm hiểu biết và đối phó của con người. Thể loại phim ảnh/game đó được gọi là Cosmos Horror. Từ lực lượng Combine tàn bạo trong vũ trụ Half-Life cho đến những con quái vật không hình thù khát máu trong The Thing, những nhà làm game và phim ảnh đều cố gắng khắc họa một thế lực phản diện hư cấu tồn tại ngoài vũ trụ kia coi loài người như cỏ rác. Nhưng nổi bật hơn tất cả, một hình mẫu hoàn hảo trong những tựa game/phim đề tài vũ trụ/không gian ngoài trái đất trong những năm cuối thế kỷ 20 và đã có màn xuất hiện trở lại đầy huy hoàng trong tựa game kinh dị Alien: Isolation (Gọi tắt là AI), Xenomorph.
Nổi tiếng bởi vẻ ngoài đầy ám ảnh và trí thông minh cực cao, Xeno đã trở thành biểu tượng lớn trong làng điện ảnh và cả công nghiệp game khi khai thác đề tài vũ trụ không gian kỳ bí nhưng đầy hiểm nguy do con người tưởng tượng ra.
Cỗ máy sinh học hoàn hảo
“…Cậu không hiểu cậu đang đối đầu với thứ gì đúng không? Một dạng sống hoàn hảo. Cấu trúc sống hoàn hảo của chúng chỉ phù hợp duy nhất với sự thù địch…” – mô tả Xeno của Ash trong phim “Alien” 1979
Không rõ lịch sử hình thành, ra đời và phát triển của giống loài Xeno là từ bao giờ bởi những bộ phim lấy đề tài Xeno rất mâu thuẫn nhau. Ví dụ như trong bộ phim Prometheus ra mắt năm 2012 thì Xeno là sản phẩm của một pha lai tạp do sự cố của một “Engineer” (Người khởi nguồn tạo ra sự sống và cái chết, trong đó có con người) xảy ra tại hành tinh Proteus. Mặt khác theo dòng series phim và game ăn theo Alien vs Predator từ 2004 thì Xeno lại là một chủng loài đã tồn tại sẵn từ lâu và được chủng người Yautja săn bắt như một loại hình thể thao mạo hiểm. Lại còn tựa phim Alien: Covernant ra rạp vào năm 2017 thì cho rằng Xeno là một sản phẩm vũ khi sinh học do con người tạo ra từ một loài ký sinh mà họ tìm thấy khi khai phá hành tinh ngoài không gian. Còn nhiều giả thuyết khác về sự ra đời của Xeno nhưng tất cả đều được coi là không “đúng gốc”. Nhưng dù cho mọi sự khác biết về nguồn gốc, tất cả đều lấy chung một hình mẫu cho loài sinh vật này với một sự mô tả hết sức khuôn mẫu: Cơn khát máu cực độ và trí thông minh xảo quyệt đầy man dợn.
Cao 3 mét, dài 5-6 mét (tính cả đuôi), nặng hơn 2 tạ cùng làn da đen bóng đặc trưng, Xeno là những cỗ máy sinh học khổng lồ theo đúng nghĩa đen. Chúng đã tiến hóa để có thể chịu được những môi trường sống cực đoan nhất có thể: Chịu được tia phóng xạ và tia X chiếu trực tiếp từ Mặt Trời, có thể vận động tốt trong môi trường chân không mà không bị đóng băng bởi nhiệt độ âm tới vài chục độ C ngoài vũ trụ, sống sót ngay cả khi bị nhấn chìm trong dung dịch kim loại nóng chảy đến vài ngàn độ C và đặc biệt, chúng không cần không khí để sống nữa. Tuy nhiên chúng có một điểm yếu đó là lửa. Trong tựa game Alien: Isolation, lửa là công cụ duy nhất để xua đuổi Xeno một cách trực tiếp. Khi đó Xeno sẽ lập tức bỏ chạy trong tiếng thét sợ hãi. Máu của Xeno tựa như một loại Axit cực mạnh, có thể ăn mòn ngay lập tức mọi loại kim loại và cực kỳ nguy hiểm với con người.
Máu Xeno ăn mòn kim loại dễ dàng
Phần đầu và thân của chúng phát triển trông rất mất cân đối nhưng thực tế cho thấy “Tạo hình” này không hề kiềm hãm chúng với bất kỳ bất lợi nào. Có khả năng chạy nhảy trên mọi địa hình kèm khả năng di chuyển bám tường với cả bốn chi nhanh hơn hoàn toàn con người cũng như mọi sinh vật trên trái đất được biết đến. Xeno còn biết những hình thức vận động chức năng cao như sử dụng hai chi trước để thực hiện những hành vi hay động tác phức tạp như cạy cửa, đập phá/hất vẩy chướng ngại vật và bắt giữ con mồi. Xeno có một tốc độ chạy cực kỳ nhanh nhờ cơ bắp chân của chúng đã tiến hóa để có khoảng bước chân và bật nhảy rất xa cũng như có khả năng bám víu lấy mọi địa hình để di chuyển rất linh hoạt. Lớp da cũng là một điểm mạnh nữa của Xeno: Trong tựa game Aliens: Colonial Marines (Tựa game đó thật sự khá tệ), Xeno hệ Crusher có lớp giáp toàn thân mà đặc biệt là cái khiên ở trước mặt cùng sức chống chịu rất cao trước hỏa lực súng ống của loài người, từ súng cỡ đạn 10mm cho đến cả súng phóng lựu 40mm và thậm chí cả súng chống tăng hạng nhẹ.
Trong các bộ phim và cả game có sự xuất hiện của Xeno đều cho thấy chúng có khả năng đứng bằng hai chi chân trong một số hoàn cảnh với đuôi của chúng được sử dụng để làm điểm tựa nhằm cân bằng cơ thể. Nói về đuôi, nó rất dài và giống như một cái roi khổng lồ mà Xeno có thể sử dụng để tấn công hay quật ngã con mồi hay thậm chí là trong việc leo trèo hay bắt giữ, tiêu diệt mục tiêu một cách lén lút. Chúng còn có thể dùng đuôi để do thám xung quanh nhờ việc quẹt đuôi vào những vùng kín mà chúng khó với tới. Không có dấu hiệu cho thấy chúng có khả năng sử dụng khứu giác (Vì chúng không cần thở nữa). Ngoài ra không như nhiều người nghĩ, Xeno thực sự có mắt ở hai bên đầu chúng nhưng rất nhỏ và khó để mà nhìn thấy bằng mắt thường.
Miệng là điểm thú vị nhất: Ngoài bộ hàm răng bên ngoài dễ thấy, bên trong miệng của chúng còn một bộ hàm khác mà về cơ bản chính là lưỡi của chúng. Nó giống như một mũi khoan thô, thường được dùng để kết liễu con mồi của chúng bằng cách giữ cố định con mồi và sử dụng cái lưỡi này cắm xuyên qua hộp sọ con mồi và kết thúc sinh mạng con mồi chỉ trong một cú thọc. Tuy nhiên chúng chỉ sử dụng phương thức này đối với những đối tượng có khả năng kháng cự kém và có giá trị sử dụng cho chúng (chi tiết phần sau). Chúng cũng sử dụng cái “Lưỡi” này với những mục đích khác quan trọng như ăn, giao tiếp và thậm chí đặt trứng.
Tổ chức, Vòng đời và Sinh sản
Vòng đời (Trái sang phải: Queen ⇒ Trứng ⇒ Facehugger ⇒ Chestburster ⇒ Xeno hoàn chỉnh)
Xeno có tổ chức giống như loài kiến hoặc ong ngoài đời thực: Một tổ chức bầy đàn Xeno bao quanh một con chúa – Queen Xenomorph – trong một hang ổ với nhiệm vụ chính là sinh sản. Nó có quyền kiểm soát hoàn toàn các đàn lính thợ (Drone Xeno), lính chiến đấu (Warrior Xeno) và cận vệ (Praetorian Xeno, bảo vệ Queen Xeno và hang ổ). Nếu như Queen bị mất thì Praetorian Xeno có thể tự biến đổi bản thân chúng thành một con Queen Xeno mới.
Queen Xeno
Một số điểm nhấn ít người biết về loài Xeno:
Xeno không phải là những kẻ săn mồi ưa thích hoạt động đơn lẻ. Mặc dù thường xuyên được đưa lên màn ảnh phim hay game kinh dị như những loài mãnh thú khát máu làm việc độc lập, chúng vẫn ưu tiên hoạt động phối hợp theo bầy đàn cùng những cá thể Xeno khác trong hoạt động đi săn giống bầy sói cho thấy có sự phát triển về xã hội loài Xeno ở mức độ cao.
Xeno không hoàn toàn là một chủng loài thuần chủng. Chúng buộc phải sinh sản dựa trên việc ký sinh những loài sinh vật khác mà chúng tìm được. Chúng có khả năng độc nhất trong vũ trụ điện ảnh (và game) nhưng cũng đồng thời là điểm nguy hiểm, đáng sợ nhất: Khả năng tiến hóa thông qua sinh sản ký sinh.
Trứng của Xeno (Đã nở)
Ký sinh Xeno trong cơ thể người
Xeno có một vòng đời rất phức tạp: Bắt đầu từ khâu đẻ trứng, trứng của Xeno sẽ được đặt ở những vùng ẩm ướt, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng và các tác động bên ngoài môi trường. Khi trứng nở (trong khoảng thời gian không rõ) với sản phẩm là một loài ký sinh với tên gọi “Facehugger”. Như tên gọi, chúng sẽ tìm kiếm những nạn nhân tiềm năng để ký sinh bằng cách bám thẳng vào mặt đối tượng (mà là con người), nhanh chóng khiến nạn nhân bất tỉnh bằng việc tiết ra một loại chất sinh học không rõ đưa vào phổi nạn nhân rồi sử dụng các chi của chúng bám chặt quanh đầu nạn nhân (-“Headcrab Flashbang intensify”-). Bất kỳ biện pháp can thiệp nào đều cho kết quả thất bại với cái chết của vật chủ vì khi phát hiện quá trình đang bị can thiệp, Facehugger sẽ lập tức làm ngạt thở vật chủ đến chết. Ngoài ra nhờ có máu là axit nên việc dỡ bỏ chúng cực kỳ nguy hiểm vì chỉ sơ xảy làm chúng chảy một giọt máu là đủ để đi đời cả cái đầu nạn nhân xấu số.
Facehugger
Sau khi nạn nhân đã bất tỉnh và Facehugger đã ổn định trên cơ thể họ, nó sẽ đẻ một con ký sinh khác vào thẳng họng của nạn nhân qua đường tiêu hóa. Đây mới là mầm mống thật của Xeno. Con ký sinh này không như những loài ký sinh khác là hút/ăn bám vật chủ, nó giống như một khối ung thư, bắt nạn nhân phải xây dựng nên chính cơ thể của nó. Đây là điểm khiến Xeno đáng sợ: Trong quá trình hình thành này, Xeno được thừa hưởng toàn bộ DNA từ vật chủ xây dựng nên nó, dẫn đến những hình thái tiến hóa với số lượng lên đến không tưởng. Sau khi xong việc, Facehugger sẽ bỏ đi và chết sớm sau đó, để lại nạn nhân/vật chủ không biết chuyện gì vừa diễn ra lên bản thân họ. Trong khoảng từ một đến vài ngày ký sinh, chúng sẽ thoát khỏi cơ thể vật chủ một cách cực kỳ bạo lực: Xé toạc ngực/bụng nạn nhân với cái chết là chắc chắn dành cho vật chủ. Khi thoát ra thành công chúng sẽ tìm một khu vực an toàn và tự chúng tiến hóa thành một Xeno hoàn chỉnh mà không cần các tác nhân/xúc tác bên ngoài nữa. Chúng được gọi là “Chestburster”. Trong game Alien vs Predator, chúng còn có thể thoát ra từ chính lối chúng đi vào!
Chestburster
Khả năng ký sinh tiến hóa đáng sợ này còn giúp Xeno dành được những lợi thế nhất định trong cuộc chiến với chủng loài Yautja với sự ra đời của “Sự báng bổ kinh tởm” (họ gọi thế), các “Predalien” với sức mạnh ưu việt hơn hoàn toàn cả hai phe. Mặc dù trên lý thuyết chúng thuộc quyền kiểm soát của phe Xeno nhưng những “Predalien” này hoạt động rất độc lập, không thực sự gắn bó với xã hội của Xeno và ưa thích hoạt động đơn lẻ hơn.
Predalien
Thú săn mồi tàn bạo
“…Loài người coi chúng là quỷ dữ, nhưng chúng chỉ đơn giản đang làm việc của chúng. Việc chúng làm quá tốt mới là điều chúng ta sợ…” – Eloise, Aliens: Purge
Xeno được xây dựng xung quanh ham muốn giết chóc và sinh sản trên những sinh vật kém ưu việt hơn chúng – Và chúng thể hiện sự hứng thú đó không ngần ngại khi đi săn mồi, tìm và diệt nhanh chóng bất cứ thứ gì không thể chống cự lại chúng (chúng không ăn chay, uhh). Tuy nhiên nếu những Xeno này đang phục vụ cho một Queen Xeno nào đó, chúng sẽ không giết con mồi mà thay vào đó vô hiệu hóa mục tiêu (đánh bất tỉnh chẳng hạn, khá ngạc nhiên là chúng có thể) để mang về hang ổ của chúng làm vật chủ cho những thế hệ Xeno tiếp theo. Nếu như mục tiêu tỏ vẻ quá thù địch hoặc không phù hợp với việc ký sinh, chúng sẽ lập tức tiêu diệt mục tiêu và đánh chén nạn nhân. Xeno cũng có khả năng phân biệt dạng sống: Trong tựa game AI, Xeno có chủ động bỏ qua, tránh tiếp xúc với những robot Android hình người (gọi là Working Joe) mặc dù không rõ chúng phân biệt bằng cách nào. Một giả thuyết của tôi là Xeno đã học được hành vi cư xử của con người nên khi nhìn thấy các Working Joe phản ứng khác hoàn toàn so với những nạn nhân là con người trước đó của chúng nên chúng mới bỏ qua!
Xeno ăn thịt nạn nhân
Trí thông minh: Đây là điểm nhấn chính của cả loài Xeno. Xét riêng trong tựa game AI, Xeno được trang bị hệ AI tuyệt vời: Khả năng học hỏi từ sai lầm. Xeno tỏ ra cực cực kỳ đáng sợ nếu người chơi tỏ ra yếu kém và quá bị động khi đối đầu với chúng. Chẳng hạn, nếu bạn sử dụng quá nhiều Soundclay (bom âm thanh thu hút chúng, như decoy trong CSGO) mà Xeno tìm đến và không thấy gì, Xeno sẽ trở nên “lầy” và bắt đầu rà soát những khu vực xung quanh mà nó nghi là nơi ném ra Soundclay. Nếu bạn trốn quá nhiều lần dưới hộc bàn hay ngăn kéo tủ thì Xeno sẽ bắt đầu lùng sục các ngăn tủ đó thường xuyên hơn Còn tổng quan trong vũ trụ điện ảnh, Xeno là một loài sinh vật có trí thông minh “không thật sự quá cao” nhưng bù lại chúng có tính tò mò, kiên trì lớn – Một điểm nữa khiến chúng nguy hiểm chết người. Chúng có thể sử dụng địa hình một cách tối ưu để săn mồi, chẳng hạn như những đường ống thông gió, ẩn nấp trong bóng tối, rình mò phục kích con mồi và dành cả ngày để săn đuổi mục tiêu – miễn là chúng không có việc gì khác hay kể cả chúng không có nhu cầu ăn uống hay sinh sản cho thấy bản chất tàn bạo đã ở sẵn trong đầu chúng.
Sự giao tiếp của chúng rất hữu hạn, Mặc dù có trí thông minh tốt nhưng chúng chỉ sử dụng cách “giao tiếp” với loài người (và các nạn nhân khác, tất nhiên) là tiếng gào thét khi tấn công/bị thương khi đi lùng sục khắp nơi tìm mục tiêu để giết. “Nạn nhân” trong vũ trụ Xeno chỉ có thể biết đến sự tồn tại của chúng thông qua những cú gào thét khi phát hiện con mồi (như tiếng thét xung trận đầy sung sướng) hay tiếng “rên” khi chúng đã sắp/đã tóm được con mồi và chuẩn bị Fatality cũng như khi chúng bị dính lửa (khắc chế cứng của chúng). Nói về lửa, Xeno có một nỗi sợ lớn đối với lửa, chỉ cần thấy lửa là chúng sẽ lập tức quay đầu bỏ đi hay chui vào một khe/lỗ thông gió nào gần đó. Có thể lý giải việc này với trường hợp chúng “thực sự” nhìn bằng tầm nhìn tia nhiệt, ánh lửa có chỉ số nhiệt (chính xác hơn là tia hồng ngoại) khiến chúng bị đau/mù mắt, hay lớp da của chúng không thể chịu được nhiệt độ quá cao nhưng không hoàn toàn đúng vì trong bộ phim Alien 1979 thì Xeno còn sống sót tốt được khi cho tắm chì nóng cả nghìn độ. TUY NHIÊN NẾU CON XENO ĐÓ ĐỦ CHẦY CỐI, khi bị lửa “rọi”, Xeno chắc chắn sẽ chùn bước nhưng khi lửa đã tắt, chúng sẽ lại tiếp tục truy đuổi người chơi.
Mặc dù được “thiết kế” ra như một cỗ máy săn người khổng lồ, Xeno lại dường như tự “lơ” đi sự ồn ào của bản thân chúng. Bạn có thể nghe thấy Xeno từ khá xa nhờ tiếng bước chân rất rõ ràng của chúng cũng như cái đuôi luôn ngoe ngẩy quẩy va đập địa hình mặc dù Xeno không có vẻ là hoàn toàn định vị được mục tiêu nhờ sóng âm. Bạn cũng có thể phát hiện ra chúng nhờ thiết bị gọi là Motion Tracker, một chiếc radar quét khu vực xung quanh đã trở thành một biểu tượng đi cùng thương hiệu phim Alien. Dù vậy nhưng thính giác của chúng vẫn rất nhạy cảm, vậy nên đừng mong đợi Xeno sẽ “lẫn” tiếng chân của bạn so với tiếng chân của chúng!
Trong AI, Xeno tập trung vào việc tìm kiếm người chơi hay các mục tiêu khác nhờ sử dụng các giác quan nhạy bén của nó, đặc biệt là từ trí nhớ. Nó sẽ lần theo những gì nó đã “học”, “chứng kiến” và dần tự hình thành kinh nghiệm bản thân, đúng như loài người vậy (nhờ ký sinh ăn DNA mà, duh?). Điều này cực kỳ nguy hiểm đối với những người chơi ít kinh nghiệm và chưa từng đối phó với Xeno, vậy nên lời khuyên là hãy xem Stream trước khi quyết định đối mặt với chúng.
Cách đối phó
Thông qua những bộ phim điện ảnh và một số tựa game lấy Xeno làm thợ săn người chơi, có thể rút ra một số phương án đối phó với chúng sau đây:
- KHÔNG BAO GIỜ CHẠY KHI XENO Ở GẦN! Bạn chắc chắn không thể thắng được chúng trong mọi cuộc đua đường dài hay ngắn. Ưu tiên ẩn nấp và đánh lạc hướng chúng hơn là cố sức ăn nhau thể lực.
- Đừng bao giờ sử dụng một chiêu trò duy nhất chống lại chúng! Hãy liên tục thay đổi các phương tiện như từ Soundclay sang chuông báo động, và hoán đổi chúng liên tục khiến chúng lẫn lộn.
- Xeno nhạy cảm với âm thanh và chúng đặc biệt thích những âm thanh lớn, nhưng cũng đừng ỷ lại vào những vũ khí tạo âm thanh khiêu khích chúng.
- Nếu phải tiêu diệt Xeno, hãy đảm bảo bạn có hỏa lực đủ lớn để áp đảo lại chúng.
- Lửa là công cụ tốt để chống lại Xeno, nhưng đừng lạm dụng chúng quá. Xeno có thể trở nên “chầy và lầy”, việc dùng lửa chống lại chúng liên tục khi đối mặt chỉ khiến chúng tức điên lên và truy sát người chơi lâu hơn, vậy nên cách tốt nhất là hạn chế đối mặt với chúng.
