(Bài viết này sẽ spoil toàn bộ game Anatomy của Kitty Horrorshow, cân nhắc trước khi đọc)
“Không một sinh vật sống nào có thể liên tục chỉ tồn tại trong thế giới thực mà không hóa điên. Ngay cả chim sơn ca và châu chấu cũng được một số người cho là có biết mơ. Dinh thự Hill chẳng còn chút tỉnh táo nào, đứng một mình trên ngọn đồi, giữ chặt bóng tối trong lòng. Nó đã đứng vậy suốt tám mươi năm và có thể đứng vững thêm tám mươi năm nữa. Bên trong, các bức tường tiếp tục vươn thẳng, gạch xếp chỉn chu, sàn nhà chắc chắn, và cửa nẻo đóng kín rất hợp lí. Sự lặng im kiên định phủ lên các lớp gỗ và đá của Dinh thự Hill, và nếu ở nơi đó có bất cứ thứ gì qua lại thì nó cũng qua lại một mình.”
Đoạn văn mở đầu trong “The Haunting of Hill House” của cố nhà văn Shirley Jackson đã ám ảnh tôi suốt kể từ lần đầu tôi đọc nó, và càng ám ảnh hơn khi tôi ghé thăm ngôi nhà của Anatomy, một tựa game kinh dị ngắn của Kitty Horrorshow được phát hành trên nền tảng itch.io. Trong nhiều câu chuyện về những căn nhà ma ám, chúng thường xuất hiện một con ma, một lời nguyền, một con quái vật nào đó ấn sâu trong căn nhà, để người đọc, người xem hay người chơi trở nên sợ hãi cái căn nhà đó. Cách tiếp cận này được dùng trong rất nhiều tác phẩm tiểu thuyết, truyện ngắn, truyện tranh, phim ảnh và thậm chí là cả video game, vô tình khiến tôi hơi ngán ngẩm bởi vì cuối cùng tôi vẫn chỉ sợ con quái vật/quỷ/ma nào đó đang ám cái ngôi nhà. Nhưng cái trope ngôi nhà bị ám còn có một cách tiếp cận nữa, cách tiếp cận của The Hauting of Hill House, House of Leaves, Control (2019) và nhân vật chính của viết này, Anatomy. Nhưng trước hết để tôi mô tả Anatomy cho bạn: Một walking simulator đi tìm những băng cát-xét quanh một ngôi nhà. Nghe chán chết và không có gì đáng sợ đúng không? TÔI BIẾT MÀ, NHƯNG HÃY TIN TÔI ĐI. Sự đáng sợ thực sự là khi chỉ có bạn và ngôi nhà.
Lần ghé thăm đầu tiên
Tiếng băng cát-xét được nhét vào máy hiện lên, rồi một màn hình màu xanh giống như mấy TV cũ không có tín hiệu ngày trước hiện lên với những dòng chữ như “Anatomy” và 8_18_1994, và rồi bạn bị ném vào một căn nhà không một lời giải thích. Tôi đi quanh nhà với không hề có một tiếng động, hoàn toàn lặng im đến sởn gai ốc, không một cánh cửa nào trong nhà được mở ra chào đón tôi đến ngôi nhà. Rồi tôi vào căn bếp của căn nhà, nơi duy nhất không có cửa và tôi chỉ đi thẳng từ vị trí đầu tiên tôi đứng khi vào game. Một băng cát-xét và một chiếc máy cassette ngay bên cạnh. Tôi, với một người đã chơi game nhiều năm, không ngần ngại ấn vào chuột trái vào băng cát-xét và ấn vào máy. Một giọng nói vang lên.
“In the psychology of the modern civilized human being, it is difficult to overstate the significance of the house…
Chờ đã? Bạn không hiểu tiếng Anh? Thôi được rồi để tôi sử dụng cái tiếng Anh 6,5 điểm tốt nghiệp dịch cho bạn (có sự hộ trợ của google dịch).
“Trong tâm lý của con người văn minh hiện đại, khó có thể nói quá tầm quan trọng của ngôi nhà. Kể từ thời kỳ đồ đá mới, loài người đã tự xác định mình bằng các công trình kiến trúc của mình. Các tòa nhà cho việc giặt giũ tắm rửa, các tòa nhà cho việc giao lưu, các tòa nhà cho việc bảo vệ, giữ gìn, thậm chí các tòa nhà cho việc tưởng niệm những người đã khuất. Nhưng trong số tất cả các cấu trúc mà nhân loại đã phát minh ra cho chính mình, có rất ít nghi ngờ rằng ngôi nhà tự dựa vào chính nó để tiếp tục tồn tại.”
THERE IS A TAPE IN THE DINING ROOM
Dòng chữ in đậm viết hoa trên sau khi nghe xong đoạn băng khiên tôi hơi bất ngờ, vì đoạn băng không hề có phụ đề, dòng chữ in đậm trên lại chỉ đoạn băng tiếp theo ở đâu. Ai đã nói cho tôi biết điều đó, nhân vật tôi đang nhập vai tự biết? Hay nó xuất hiện vậy chỉ vì nó là video game? Tại sao lại là “Ngôi nhà tự dựa vào chính nó để tiếp tục tồn tại”. Hàng loạt câu hỏi vụt qua trong đầu tôi, nhưng nó cũng chỉ vụt qua, không hề có câu trả lời nào ngay trước mắt cả. Và tôi bước vào phòng ăn (Dining room) đối diện ngay bếp. Bóng tối bao phủ gần như cả căn phòng, chỉ thấy được đầu bàn ăn. Chỉ có ánh sáng yếu ớt của băng cát-xét lóa lên ở cuối bàn ăn.
“Ngôi nhà là một trong những yếu tố quan trọng ngăn cách loài người hiện đại với những tiền nhân nguyên thủy hơn của nó. Không có sinh vật nào khác phát triển xa đến vậy để tạo ra nơi trú ẩn lâu dài và vĩnh viễn cho chính nó, cũng như việc coi trọng những nơi trú ẩn đó với sự tôn kính và đầy giá trị như vậy. Tại sao con người ở thời hiện đại của chúng ta lại nuôi dưỡng sự đồng cảm to lớn này đối với ngôi nhà của họ? Tất nhiên, có nhiều lý do, nhưng có lẽ một phần nhỏ là do chúng ta xem chúng như một hình ảnh phản chiếu của chính chúng ta.”
THERE IS A TAPE IN THE DOWNSTAIRS BATHROOM
Não bộ tôi lúc này đang suy nghĩ đến cách mà tựa game dường như đang cố mô tả lại mối quan hệ giữa con người và ngôi nhà. Và bằng cách nào đó, não bộ tôi tự thuyết phục rằng đoạn băng cát-xét đúng một phần nào đó. Nhưng đoạn băng này không hề trả lời những câu hỏi trước của tôi, mà lại khiến tôi to mò hơn về việc tại sao lại so sánh ngôi nhà với con người, và nói rằng ngôi nhà là một hình ảnh phản chiếu của chính chúng ta.
Nhưng nghĩ ngợi cũng không giải quyết được gì nhiều trong tựa game này, tôi lại đành phải tiếp tục rời khỏi căn bếp để đi tìm nhà vệ sinh tầng trệt. Nó nằm ngay hành lang tôi đi tới căn bếp, nằm bên tay phải. Trong đó chỉ có một cái bệ xí và một cái bồn rửa mặt, và trên cái bồn rửa mặt đó lại là một băng cát-xét khác.
“Giải phẫu ngôi nhà ra thì có thể thấy sự tương tự này bớt hời hợt hơn với ban đầu. Để thực hiện nó xa hơn, nếu chúng ta mổ xẻ một ngôi nhà như chúng ta có thể làm với một tử thi của con người, ta sẽ thấy mình có thể phân lập và mô tả các phần phụ khác nhau và chức năng của chúng theo một kiểu giải phẫu rõ ràng. Thậm chí còn có một số phép so sánh trực tiếp được rút ra giữa những cơ quan đó của một ngôi nhà và những cơ quan của cơ thể người.”
THERE IS A TAPE IN THE GARAGE
Và những đoạn băng sau đó bắt đầu so sánh những căn phòng của với bộ phận cơ thể người. Ví như phòng khách như một quả tim của một con người, Phòng khách là không gian chủ đạo ở tầng trệt, nơi trung tâm hoạt động của một ngôi nhà đông người. Tim thì lưu thông máu, còn phòng khách ư? Nó “lưu thông con người”. Với phòng ăn và nhà bếp thì được so sánh với dạ dày hay hệ tiêu hóa, phòng vệ sinh thì khá là rõ ràng, còn lại là hành lang và cầu thang thì giống như như mạch máu, cung cấp sự “lưu thông con người” quanh căn nhà và cửa sổ là những con mắt.
Cho đến khi so sánh về phòng ngủ, Trong căn nhà của Anatomy có hai sự so sánh liên quan đến phòng ngủ, và bản thân tựa game có thừa nhận rằng so sánh phòng ngủ cũng rất khó khăn. Cái đầu tiên là so sánh phòng ngủ với tâm trí con người, hay trích trong game rằng, những phần suy nghĩ và trí tưởng tượng của con người, phần có thức được. Nhưng ngay cả chính game cũng chỉ nói rằng đây là một sự so sánh không hoàn chỉnh. Nếu như phòng ngủ là nơi tâm chí con người có ý thức được, thì tầng hầm sẽ là phần vô thức trong não bộ.
“Tầng hầm tối om, nó bị chôn vùi. Đó là một nơi đầy mạng nhện, nơi lưu giữ những kỷ niệm. Quả là một điểm đáng so sánh. Thông thường, sự không chắc chắn đáng lo ngại đi kèm với việc xem xét các khía cạnh sâu hơn của tâm lý con người không khác gì việc nhìn chằm chằm vào bóng đen bơi lội đọng lại ở dưới cùng của cầu thang tầng hầm. Đó là nơi mà chúng ta trải qua tuổi thơ đầy ắp những con quái vật sẽ nằm nhiều năm trong im lặng nhẫn nại. Đó là một nơi mà, trừ một số việc vặt cụ thể, chúng ta hiếm khi muốn đến.”
Ngay khi tôi bước vào tầng hầm của căn nhà Anatomy, nó tối tăm, và to lớn và gần như trống rỗng. Tôi tìm đoạn băng gần như cũng phải mất vài phút mới có thể tìm ra nó, vì cái cái ánh sáng lẻ loi yếu ớt của đoạn băng cũng bị bóng tối của tầng hầm bao phủ lấy. Tôi không rõ là do thói quen hay do phản ứng vô điều kiện của bản thân, nhưng tôi nhận ra, an toàn nhất trong bóng tối trong một ngôi nhà sẽ là những bức tường, tôi đi sát tường và bất ngờ tìm được đoạn băng đang treo lơ lửng giữa bức tường đó. Nhưng khi nhìn lại, bóng tối đã bao phủ lấy đường đi lên. Tôi đã hoảng trong chốc lát, nhưng rồi bình tĩnh lại và tiếp tục đi theo bức tường. Cảm giác mày mò trong bóng tối của một tầng hầm dài như vô tận, như thể trong bóng tối, có một cái gì đó đang theo dõi tôi, và những khu vực trống rống như tầng hầm của Anatomy chưa bao giờ thực sự an toàn, kể cả khi tôi biết chả có gì trong bóng tối hết.
“Tất nhiên, sự so sánh này, mặc dù phù hợp, là một sự so sánh rất nặng tay. Thường thì tầng hầm không hơn một chỗ chứa, rải rác xác nhện và rận gỗ. Trong khi các nhà thơ và nhà phân tâm học chắc chắn sợ hãi khi nghĩ đến một tầng hầm tăm tối, thì trên thực tế, đó là phòng ngủ, nơi tâm trí thức giấc, nơi của những giấc mơ, thực sự là nơi đáng sợ nhất.”
THERE IS A TAPE IN THE MASTER BEDROOM
Tôi đã hơi bồi rồi một chút vì tôi đã vào một phòng ngủ trước khi vào tầng hầm rồi, nhưng phòng ngủ lớn (master bedroom) thì vẫn chưa rõ ở đâu. Khi chỉ còn vài cánh cửa trên tầng hai tôi chưa mở được, tôi chậm rãi tiến lên cầu thang một lần nữa. Chỉ cần đi thằng tiêp tới cánh của đầu tiên tôi thấy trong Anatomy. Đó là phong ngủ lớn trong ngôi nhà.