Mass Effect là một trong những series game bắn súng hành động hay mà ai cũng nên chơi qua, lấy bối cảnh là khi con người đã ra ngoài không gian và gia nhập với các chủng loài từ khắp hành tinh. Trong game thì các nhân vật có thể sử dụng được cái năng lực đặc biệt giống như The Force của Star Wars, các skill của nhân vật khá là quan trọng và hữu dụng, giúp mang lại lợi thế khá lớn cho người chơi
Nhân vật chính tên là Shepard – một người lính trái đất, mình có thể tùy chỉnh khuôn mặt nhân vật và giới tính nhưng khuôn mặt canon của Shepard vẫn là khuôn mặt mặc định. Tùy theo class của nhân vật chính mà sẽ có bộ skill và loại vũ khí bắt buộc phải sử dụng (Qua phần 3 thì sẽ bỏ đi cái giới hạn loại vũ khí).
Mở đầu game là Shepard cùng với 2 đồng đội của mình được phái đi đến hành tinh Eden Prime để thu thập món đồ Prothean Beacon và điều tra về những sinh vật kì lạ tấn công vào nhóm nghiên cứu trên hành tinh đó lúc trước. Vừa bước chân xuống chưa được bao lâu thì một thanh niên trong đội đã ngủm do dính Headshot bởi một drone của quân Geth – một quân đoàn máy móc có trí thông minh nhân tạo, thế nên chỉ còn 1 thanh niên còn lại chiến đấu cùng Shepard là Kaidan. Cả 2 tìm được người sống sót đầu tiên trên hành tinh là Ashley – một cô gái thuộc quân lính đi theo đội nghiên cứu, mọi người đều thấy rất kì quặc rằng quân Geth không bao giờ rời khỏi hành tinh Veil của chúng gần 200 năm nhưng bây giờ lại xuất hiện ở đây.
Không những chỉ quân Geth là kẻ thù duy nhất trên hành tinh mà còn các sinh vật nhìn giống như zombie do quân Geth tạo ra trên đó, Shepard phát hiện ra rằng đứa đầu tiêu các sự việc này là một sinh vật chủng loài Turian tên là Saren, hắn cũng nhắm đến Beacon trên hành tinh này nhưng sử dụng nó với mưu đồ của riêng mình. Khi Shepard tìm đến Saren thì anh thấy được một chiếc phi thuyền kì lạ với hình dạng giống như một con mực máy bay khỏi hành tinh, tuy vậy Shepard cũng chả biết nó là cái gì. Shepard và những người bạn lại tiếp tục có một pha bắn nhau với đám lính Geth của Saren – Boss chính của phiên bản này.
Shepard không bắt kịp Saren nhưng anh tìm thấy được Beacon và nó bỗng nhiên phát sáng lên. Khi Ashley sắp bị một luồng sóng của Beacon hút vào thì Shepard lao ra đẩy Ashley rồi anh lại bị luồng sóng của Beacon tác động lên người, trong đầu của Shepard xuất hiện một ảo giác kì lạ, nó giống như một điềm báo trong đầu của Shepard, cuối cùng thì chiếc Beacon đó phát nổ và Shepard bị bất tỉnh không quá lâu. Khi anh thức dậy thì đồng đội của anh đã đưa anh quay về con tàu, anh nói với mọi người rằng anh thấy được sự chết chóc, diệt vong của các sinh vật trong vũ trụ gây ra bởi một loài sinh vật khác là Reaper. Anh cần phải quay về trụ sở của quân đội của mình, cũng là một chiếc phi thuyền siêu lớn, to như một hành tinh, vừa là cỗ máy giúp các chiếc phi thuyền đi vào bước nhảy alpha. Anh báo cáo lên hội đồng về việc làm của Saren nhưng không phải ai cũng tin anh thế nên anh quyết định sẽ trở thành một Spectre người trái đất đầu tiên – một chức vụ đặc biệt trong quân đội, để tự bản thân mình đi điều tra lấy chứng cứ để lật đổ Saren. Câu chuyện về hành trình giải cứu nhân loại của Shepard bắt đầu từ đây.
Trải qua xuyên suốt game, Shepard sẽ gặp được các chủng loại người ngoài hành tinh (không nhiều nhưng ít ra mỗi bên có ngoại hình và đặc điểm riêng biệt chứ không phải ghép đầu này vào thân kia như No Man’s Sky). Shepard với vai trò là Spectre sẽ đi các hành tinh trong vũ trụ để ngăn chặn mối đe dọa và giúp đỡ các hành tinh gặp nguy hiểm.
Gameplay thể loại chính vẫn là Third Person Shooter, yếu tố chiến thuật không quá cao, chủ yếu là xài skill sao cho hợp lí. Súng trong game chủ yếu là súng laze nên nó sẽ không xài đạn mà sẽ sử dụng cơ chế “nóng quá thì khỏi bắn”, thật ra cái này cũng khá là phiền phức vì một số cây bắn 2-3 viên là phải chờ nó nguội. Game còn yếu tố phụ là RPG, có hệ thống skill tree của các nhân vật, mỗi level sẽ được tăng 1 điểm, bản đầu tiên thì làm hệ thống skill tree khá là lằng nhằng, phiên bản sau thì gọn lẹ hơn nhiều.
Yếu tố khác làm nên thương hiệu Mass Effect nữa là Multiple Choice và Morality. Game đưa cho bạn một số lời thoại khác nhau và tùy theo lời thoại sẽ ảnh hưởng đến tính cách của Shepard và cách mọi người nhìn nhận Shepard. Chủ yếu là 2 loại tính cách là tử tế và bố đời, các lời thoại tử tế sẽ nằm ở trên góc phải trên của bảng chọn và lời thoại bố đời sẽ nằm ở góc phải dưới. Hầu hết mấy lựa chọn vẫn dẫn đến 1 hoặc 2 end nhất định, chủ yếu là ai chết và ai sống thôi.
Một yếu tố khác của game là sử dụng save của phần 1 để dẫn dắt câu chuyện của phần 2 và 3, nếu bạn cứu nhân vật nào đó trong phần 1 thì có thể gặp lại họ ở phần 2 và 3 dù đó chỉ là nhân vật phụ trong side quest. Mass Effect 1 cũng chỉ là chương đầu tiên của series nên nhà phát triển đã định hình sẵn cho hướng đi nên mới có chức năng nối tiếp save như này. Bạn vẫn có thể đổi class nhân vật dù sử dụng save của phiên bản cũ để có thể tận hưởng lối chơi mới.
Âm nhạc vẫn có các giai điệu hoành tráng tạo mood cho người chơi rất hợp lí, thế giới được thiết kế rất là đẹp và mang một chất riêng của mình. Game có lượng side quest kha khá nhưng side quest lớn thì vẫn có ảnh hưởng đến phiên bản sau còn mấy cái side quest lẻ tẻ thì skip cũng được.
Mass Effect cũng thuộc dạng game đáng để chơi mà ai cũng nên thử, mặc dù phiên bản mới nhất là thảm họa Andromeda cũng góp phần “bóp dái” danh tiếng của series này. Điểm trừ của game là một số màn chơi thiết kế khá tệ, cơ chế lái xe thì khá là ngu và phiền phức, sang phiên bản 2 và 3 thì đã khắc phục khá nhiều khuyết điểm của series, gameplay cũng đổi mới so với bản 1. Điểm trừ tệ hại nhất là hệ thống checkpoint thiết kế rất ngu, cũng may là game còn có chức năng tự save tay nên mình có thể tự thân vận động để tránh tình trạng gặp checkpoint thiểu năng.