Trong Far Cry 5, giáo phái Eden’s Gate chiếm lấy hạt Hope tại tiểu bang đồng quê Montana, và những cư dân lương thiện còn sót lại nơi đây phải chung sức dẹp đổ chúng. Bên cạnh thủ lĩnh Joseph Seed, người chơi cần phải hạ bệ ba tên anh chị em của y, mỗi người đảm nhiệm một vai trò trong quá trình đồng hóa tại Hope. Jacob Seed cai quản an ninh và chiêu mộ bằng vũ lực. John Seed là một luật sư, người rửa tội tẩy rửa tội nhân bằng giáo huấn. Faith Seed sản xuất Bliss, một loại ma túy tẩy não khiến nạn nhân chìm trong trạng thái hưng phấn vô thức. Chúng tự xem mình là những kẻ chăn cừu biến các tội nhân thành tín đồ, bước vào kỷ nguyên của tân giới mà Joseph – “người cha toàn năng” – dự đoán sẽ hình thành khi ngày tận thế xảy đến.
Và y đã đoán đúng. Trong kết thúc được coi là “canon” của Far Cry 5, Montana trở thành chảo lửa khi chiến tranh hạt nhân được phát động. Để đến được cái đích này, câu chuyện của Far Cry 5 tận dụng vô số các thủ pháp điềm báo, tạo dựng ở người chơi sự ngờ vực về lẽ phải trong cuộc tranh đấu chống lại Eden’s Gate. Và để thực hiện được điều đó, bên cạnh thiết kế màn chơi và kịch bản, âm nhạc có lẽ là kẻ gian trá lớn nhất trong Far Cry 5.
Dan Romer, nhà soạn nhạc của Far Cry 5
Trong một bài phỏng vấn với NPR, nhà soạn nhạc Dan Romer cho biết để tạo dựng bầu không khí trong Far Cry 5, Ubisoft… trao cho anh một cuốn kinh thánh và yêu cầu anh viết mười bản thánh ca “với mục đích tẩy não… và chiêu mộ thành viên cho giáo phái”. Kết quả là bản Soundtrack của Far Cry 5 không chỉ dừng lại ở những khúc Americana đơn thuần với lời bài hát sặc mùi Cơ đốc giáo, mà sự tha hóa cái đẹp trong âm nhạc của nó có thể được cảm thụ thông qua ba album đại diện cho “ba sắc thái đồng hóa” của Jacob, John và Faith.
Album “Into The Flames” bao gồm những bản thanh nhạc đơn thuần, với mỗi bài nhạc có nhạc cụ chủ đạo, phách, âm điệu và thậm chí là cả ca sĩ khác nhau. Đây là album mang tính chất “pop”, dễ nghe, dễ nhớ nhất với những giai điệu nâng cao tinh thần người nghe, và mang khắc khoải trong mình tinh thần hướng thiện.
Lý do là bởi nó là âm nhạc của Jacob.
Âm nhạc của Into The Flames đặt trọng tâm vào thanh giọng của ca sỹ và có lời nhạc đa phần dồn dập, mang tính mệnh lệnh, giống như cách Jacob sử dụng vũ lực đối với các nạn nhân để thỏa mãn tôn chỉ “săn hoặc bị săn” của hắn. “The World Is Gonna End Tonight” được lèo lái bởi nhịp banjo, trống, cùng lời tuyên về một cộng đồng tranh đấu cùng nhau xen lẫn lời đe dọa “cố chống chọi và ngươi sẽ toàn thây trong bóng đêm“. “Oh John” là một bài nhạc lửa trại ấm cúng, vui vẻ, trấn tĩnh những ai chuẩn bị được John Seed rửa tội. “Keep Your Rifle By Your Side” khởi đầu với tiếng kèn ầm ĩ, đồng thời tuyên bố rằng giữ súng bên cạnh tức là bảo toàn tương lai cho con cháu chúng ta.
Tựu trung, “Into The Flames” thể hiện đúng tinh thần “vì tập thể” bằng cách nhại lại các khuôn mẫu nhạc dân ca. Chúng có thể khác về âm điệu, nhưng đều có điểm chung là tạo nên một bầu không khí cộng đồng, thì thầm vào tai người nghe rằng ai cũng có thể đàn, hát, nhảy múa theo những giai điệu của chúng. Đây không phải là một sự trùng hợp thuận tiện. Sự nối kết giữa nhạc dân ca và giáo phái cộng đồng có thể được truy ngược về đầu thế kỷ 19, khi Đức Cha Sabine Baring-Gould thực hiện cuộc phiêu lưu khắp châu Âu, nghe những bản ca cổ và phiên âm lại để bảo toàn chúng. Ông nhìn ra được giá trị trong việc hợp thể thánh thi vào nhạc dân ca, và từ đó, bản thánh ca “Onward, Christian Soldiers” được đệm nhạc bởi Arthur Sullivan ra đời. Cũng tại thời điểm này chứng kiến sự ra đời của xướng âm “fasola” với mục đích gán các âm “fa”, “sol”, “la”, “mi” vào âm giai trầm/bổng, giúp những ai không đọc được ký hiệu âm truyền thống có thể đọc sách nhạc và hiểu được ngay giai điệu của bài nhạc.
Lịch sử của dân ca giúp Romer nhìn nhận được mục tiêu của thánh ca trong Far Cry 5. Nhạc đồng quê trong trò chơi không giống như truyền thống ở chỗ, bên cạnh đàn banjo, đàn măng cầm, vĩ cầm, phong cầm, chúng còn được điểm xuyết bởi nhịp gõ nhanh và dồn dập, hay thậm chí là có cả âm điện tử hiện đại. Sự hiện diện của chúng được giấu nhẹm khá tinh tế, đủ để làm xáo trộn nhạc đồng quê truyền thống nhưng không nhiều đến mức làm người nghe nhận ra ngay lập tức. Nó có thể được coi là một phép ẩn dụ về chiêu bài đồng hóa của gia đình Seed, khi sở thích của chúng là vẽ nên bức tranh tươi đẹp về Eden’s Gate để dụ dỗ các con chiên vốn không thể nhận ra mình đã vào tròng trước khi quá trễ, và đây cũng là đặc điểm chính của John Seed.
Album thứ hai, “When The World Falls” được nối kết với John – diễn giả của Eden’s Gate. Âm nhạc của When The World Falls là nhạc hợp xướng. Toàn bộ các bài nhạc trong “Into The Flames” nay được thực hiện bởi dàn đồng ca hạt Hope. Âm nhạc trong album này lặp lại và dễ đoán nhiều hơn, với nhạc cụ chủ đạo chỉ là guitar và piano, thanh giọng có chất hùng hồn và được bè nhiều lớp (giống như cách John thao túng người khác). Có một điểm khác biệt nhỏ nhưng quan trọng, đó là vị trí của các bài nhạc.
Into The Flames mở đầu với “The World Is Gonna End Tonight”, ngụ ý rằng nó như là một bản trường ca tuyên chiến trước thế lực thù địch bởi chúng không còn gì để mất, và kết thúc với “Let The Water Washes Away Your Sins” như một lời khoa trương rằng Eden’s Gate sẽ luôn thắng cuộc, và những kẻ tội đồ rồi sẽ phải cúi đầu trước chúng. Trong khi đó, When The World Falls bắt đầu với “Build a Castle”, rồi kết thúc với “The World Is Gonna End Tonight” và “We Will Rise Again”, như một lời khích lệ nhẹ nhàng rằng dẫu cho thế giới này có kết thúc, thì tương lai tươi sáng vẫn đang rộng mở dành cho chúng ta.
“We Will Rise Again” là bản thánh ca thắt chặt mối liên kết giữa những tín đồ, đặt ra ranh giới giữa chúng và những kẻ ngoại đạo. Khi “thế giới chìm trong biển lửa, chúng ta sẽ trỗi dậy thêm lần nữa“. Nhưng ai là kẻ chịu trách nhiệm cho cuộc Khải Huyền vĩ đại? Không phải Eden’s Gate, mà là tầng lớp thượng lưu ngày đêm bóc lột đồng loại. Tín đồ Eden’s Gate coi xã hội loài người nhu nhược khi không dám đứng lên giành lại tự do cho chính mình, và chỉ có lời giáo huấn của Joseph Seed có thể cứu rỗi nhân loại. “We Will Rise Again” không hẳn ám chỉ một cuộc cách mạng giai cấp, mà nó gần như là lời mời gọi trở về xã hội nguyên thủy, về thời điểm mà mọi sinh mệnh đều bình đẳng, dù cho thời kỳ đó có từng tồn tại hay không.
Từ phía Tây trỗi dậy, tín điều của ác nhân
Kẻ giàu thêm trụy lạc, kẻ nghèo thêm uất hận
Kinh sợ và cúi đầu, lũ quỷ dữ tường tận
Xảo trá lấp mặt trời, chờ bóng tối xuất quân
Đây là bản nhạc chủ chốt trong công cuộc nhân hóa phía phản diện của Far Cry 5, và cũng là màn tung hỏa mù lớn nhất của trò chơi. Nó tạo cho người chơi ấn tượng rằng cuối cùng, mục tiêu của Eden’s Gate là bảo toàn nhân loại, chấp nhận đánh đổi điều xấu xa để đạt được mục đích cao quý (“the end justifies the mean”). Tương tự như các giáo phái cực đoan tại Hoa Kỳ, Eden’s Gate tận dụng các chiến thuật cảm thông để chiêu mộ tín đồ, trong đó những con mồi mà chúng nhắm đến đa phần thuộc về tầng lớp lao động, có xuất xứ từ những gia đình ly tán, không nơi nương tựa, tìm kiếm sự bảo bọc từ những người sẵn sàng dang tay chào đón họ. Đó là lúc Eden’s Gate vào cuộc: những tín đồ coi nhau như anh chị em ruột thịt, cùng có chung lẽ sống và kẻ thù, và đều được dẫn dắt bởi người cha đáng kính Joseph Seed. “We Will Rise Again” đối với họ không chỉ là một bài thánh ca, mà còn là tôn chỉ tồn tại, là con đường dẫn lối tới một thế giới niềm nở chấp nhận họ.
Kể cả khi tân thế giới đó có là thật hay không, “We Will Rise Again” góp phần củng cố niềm tin đó. Và chúng ta có ngay tiêu đề trong album thứ ba của Faith Seed.
Eden’s Gate có ba cách thức chính để chiêu mộ tín đồ: bằng vũ lực, bằng niềm tin, và bằng ảo giác. Far Cry 5 giới thiệu Faith Seed tới người chơi như là một hình mẫu bảo hộ dành cho những ai mang đức tin, sử dụng câu chuyện về “người cha cứu rỗi nàng thơ” để đảm bảo niềm tin về chính sự cứu rỗi đó. Điệp khúc được chơi trong phân đoạn này mang tên “Help Me Faith” với nội dung thỉnh nguyện phước lành từ Faith, rằng hãy đưa họ khỏi những “âu lo và điên cuồng từ thế giới này” và mang họ tới Chân Phúc – “Bliss”.
Trạng thái hưng phấn vô thức mà loại ma túy này mang lại còn đi kèm tác dụng phụ làm cho người bị đầu độc quên đi nỗi sợ của mình. Nó biến các tín đồ thành các xác sống biết tuân lệnh, nhưng bên trong, chúng chỉ đang bước qua những chuyển động của sự phấn khởi về mặt thị giác và tinh thần. Đại diện cho trải nghiệm “siêu thực” này là âm nhạc ambient không lời được thực hiện bởi ban nhạc Hammock. Âm nhạc của [album] We Will Rise Again không chỉ để nghe, mà còn để thở, chứng kiến, và hòa thành một vào trái tim. Nếu như hai album trước ra đời để làm náo nhiệt bầu không khí cộng đồng, thì album We Will Rise Again của Faith là một “cú nhảy niềm tin” trong tiềm thức của cá thể.
Nhưng, cho dù tồn tại ở hình thái nào đi chăng nữa, âm nhạc của Far Cry 5 vẫn là Americana – thể thức âm nhạc đương đại kết hợp các phong cách nhạc truyền thống của Mỹ như country, folk, R&B, blueglass. Nó hấp dẫn nhiều bộ phận thính giả hơn nhờ vào việc cấu thành từ nhiều thể loại khác nhau, đặc biệt với sự đa dạng trong văn hóa Mỹ, đảm bảo rằng những ai sinh ra, lớn lên và tồn tại bên trong Hợp chủng quốc Hoa Kỳ đều đã từng nghe đến và cảm thấy hoài niệm đối với ít nhất một giai điệu của Far Cry 5. Đó là âm nhạc dành cho mọi người – cũng giống như Eden’s Gate mở rộng vòng tay dành cho bất kỳ ai muốn đón nhận đức tin của Joseph Seed. Và đó cũng là cách Far Cry 5 đầu độc, thôi miên, nhấn nước và rửa tội người chơi bằng ngôn ngữ của thính giác, bằng một bản Soundtrack xuất sắc vượt ra ngoài khuôn khổ “đồng hành cùng trò chơi” như cái khuôn mẫu mà Soundtrack của Video Game từ trước đến giờ luôn bị bó chặt vào.
Trích dẫn
NPR: An Americana Hymnal For The Doomsday Cult Of ‘Far Cry 5’
https://www.npr.org/2018/03/27/595553104/an-americana-hymnal-for-the-doomsday-cult-of-far-cry-5
Songs and ballads of the West: a collection made from the mouths of the people
https://archive.org/details/songsballadsofwe00bari
Shape-note singing
https://www.britannica.com/art/shape-note-singing
