Final Fantasy Tactic Advance và chủ nghĩa thoát ly thực tại (escapism)

Mình là người yêu thích dòng game Final Fantasy vì các yếu tố: world building, đồ họa, hệ thống nhân vật, phép thuật, âm nhạc và cốt truyện, đặc biệt là ba bản FF 8,9,10. Tuy thế phải xấu hổ mà thú nhận rằng mình chưa bao giờ chơi hoàn thành bất kỳ phiên bản nào của dòng game chính. Mình chỉ tiếp cận game bằng cách đọc wiki, xem các clip lồng nhạc Việt Nam hồi đầu những năm 2000, chơi ở quán Playstation mà mỗi lần vào là lại chơi lại từ đầu nên không đi quá nổi early game.

Phiên bản duy nhất mà mình từng chơi cho ra chơi chỉ có Final Fantasy Tactic Advance (FFTA) dành cho máy Gameboy Advance. Và thậm chí gameplay của nó cũng chẳng giống với các phiên bản đánh số chính. Tuy nhiên dù vậy thì cái cách mà game tác động lên chúng ta có lẽ cũng không khác bao nhiêu.

FFTA lấy bối cảnh khởi đầu ở một thế giới đời thường, giống như thế giới của chúng ta. Nhân vật trung tâm là 4 cô cậu bé, mỗi người có một mối khổ tâm riêng: Marche luôn phải chuyển trường nên không bao giờ có bạn, Ritz có mái tóc trắng tự nhiên nên hay bị chế giễu, Mewt yếu đuối hay bị bắt nạt và Doned dị tật bẩm sinh nên phải gắn cuộc đời với chiếc xe lăn. Một cách tình cờ, bốn người bọn họ đã cùng mở ra cuốn sách ma thuật và đọc lên những câu thần chú chép trong đó. Đêm hôm đấy, thị trấn mà họ sống bị xóa nhòa khỏi thực tại và thay bằng vương quốc Ivalice, một thế giới bước ra từ game, thế giới của ma thuật và quyết đấu.

Ở thế giới mới này, bốn người bạn bị tách ra và đều được sống cuộc đời mơ ước mà họ không có trong thế giới thực. Marche đã có rất nhiều bạn bè đồng đội trong Clan, Ritz thì có được mái tóc hồng tự nhiên, Doned có thể tự do chạy nhảy trên đôi chân của mình và Mewt thậm chí còn là hoàng tử của vương quốc với mỗi lời nói ra là một mệnh lệnh. Họ có hạnh phúc không? Hiển nhiên là vậy rồi. Thế giới này được tạo ra từ sự tổn thương trong đời thực và mong ước của bọn họ nên nó chỉ việc đáp ứng lại những mong ước đó.

Đổi lại nếu là bạn, được xuyên không sang thế giới mà mọi vấn đề phiền lòng đều biến mất, một thế giới trong game mà bạn yêu thích thì bạn có muốn quay về thế giới này không? Đồ rằng chúng ta ba phần sẽ muốn ở và chỉ một phần muốn quay về mà thôi. Trong FFTA cũng vậy, trong bốn người bạn, chỉ có Marche là nhận ra rằng: “Thế giới này rất tuyệt vời, nhưng nó không có thực, đây là sự chạy trốn khỏi hiện thực chứ không phải hạnh phúc”. Và mặc dù quyết tâm đem thế giới thực trở lại thì đồng thời Marche cũng nhận ra rằng hành trình của cậu đồng nghĩa với việc đập nát cái “ảo mộng tối cùng” (Final Fantasy) của ba người bạn và của chính mình. Đó mới là phần khó khăn nhất của hành trình chứ không phải là những trận đấu với các linh thần (totema) canh giữ thế giới.

Tuy nhiên kể cả khi hủy diệt tất cả linh thần thì vương quốc Ivalice vẫn không biến mất. Đương nhiên rồi, “thế giới này sẽ còn tồn tại chừng nào người ta vẫn cần nó tồn tại.” Vậy là Marche không còn có thể mong phá hủy Ivalice bằng vũ lực mà cậu sẽ phải đối mặt, phải thấu hiểu và thuyết phục được ba người bạn của mình. Bằng sức mạnh của tình bạn (và cả tuyệt chiêu Kỵ Sỹ Song Kiếm nữa, tất nhiên), cuối cùng mỗi người cũng nhận ra rằng gốc rễ vấn đề của họ vẫn nằm ở thế giới thực, dù họ có vui sướng như thế nào ở Ivalice đi nữa thì cái gốc rễ ấy vẫn tồn tại.

Thực tế Ritz không hề đau khổ vì mái tóc trắng của mình, cô đau khổ vì thấy mẹ cô buồn bã khi nhìn con gái mình bị kỳ thị. Doned ghen tỵ với anh trai Marche vì anh có thể chạy nhảy và làm mọi thứ trong khi cậu phải sống cuộc đời trên xe lăn nhưng cậu cũng nhận ra rằng mình đã tước đi sự quan tâm và tình yêu của mẹ mà anh trai cũng đáng được hưởng. Mewt dù là hoàng tử quyền uy tuyệt đối nhưng ác mộng về những lần bị bắt nạt vẫn ám ảnh giấc mơ của cậu và cái làm cậu đau lòng nhất chính là ở thế giới thực, ba cậu đã buông xuôi, sống vật vờ từ khi mẹ cậu mất.

Cùng nhau, bốn người bạn đã đảo ngược lại phép thuật và ngắm nhìn phút cuối cùng của thế giới mơ ước, ngắm nhìn final fantasy của họ lụi tàn. Thật nhẹ nhõm khi biết rằng dù họ rời đi thì thế giới đó vẫn sẽ tồn tại ở một chiều không gian nào đó và ở trong trái tim họ, dù họ sẽ vĩnh viễn không bao giờ nhìn thấy nó nữa.

Trở lại thế giới thực, mỗi người cuối cùng đã có thể đối mặt và vượt qua những vấn đề trong cuộc sống của họ. Đó không phải nhờ phép màu từ Ivalice mà là nhờ qua cuộc phiêu lưu dài họ đã trưởng thành. Đó là giá trị mà FFTA muốn gửi gắm cho người chơi. Rằng đắm chìm vào các trò chơi điện tử để thoát ly khỏi hiện thực là vô nghĩa và không lành mạnh. Nhưng việc chơi game không phải là vô bổ. Nó chỉ vô bổ khi ta lạm dụng nó. Những trải nghiệm, cảm xúc và kiến thức mà game mang lại sẽ sưởi ấm trái tim chúng ta và tiếp thêm sức mạnh cho chúng ta trên đường đời.