Frostpunk – Ngọn lửa bất diệt trong sương giá

Frostpunk (2018)
Developer: 11-bit studios
Publisher: 11-bit studios

Frostpunk là một tựa game xây dựng thành phố chiến thuật – sinh tồn, lấy bối cảnh nước Anh giả tưởng sau khi bị một cơn bão tuyết khủng khiếp tấn công, game hiện nay có 3 tình huống chơi dù giống nhau về cách chơi nhưng kể những câu chuyện rất khác nhau. Sau hơn 50 giờ chơi bị dần tơi tả bởi game, mình tự tin tuyên bố rằng đây là một trong những tựa game hay nhất của năm 2018 cho đến nay.

Frostpunk cho bạn xây dựng một thành phố mà lấy một lò sưởi khổng lồ là trung tâm như trái tim của thành phố đó. Frostpunk yêu cầu bạn xây dựng một thành phố và giữ cho xã hội ở đó tin tưởng vào bạn, đó là lý do mà 11-bit studio trao cho Frostpunk cái tên mỹ miều: Society Survival. Vậy cụ thể 11-bit studio đã thực hiện ý tưởng đó như thế nào? Cùng tìm hiểu nhé.

I

TRÁI TIM CỦA THÀNH PHỐ – TRÁI TIM CỦA NGƯỜI LÃNH ĐẠO

Gameplay của Frostpunk xoay quanh việc xây dựng một thành phố xung quanh một lò sưởi khổng lồ, và bạn phải cân bằng giữa việc kiếm tài nguyên để duy trì hơi ấm, thức ăn và xây những công trình quan trọng, và việc giữ cho nhân dân tin tưởng và hy vọng vào bạn. Và nếu bạn bỏ quên bất kì chi tiết nào, game sẽ không kết thúc, nhưng sẽ trừng phạt rất nhiều vào những hoạt động khác, có thể là hoạt động khai thác tài nguyên, chăm sóc sức khỏe,… nhưng game chỉ kết thúc khi sự chống đối (discontent) của thành phố lên đỉnh điểm hoặc hy vọng (hope) cạn kiệt. Ngoài việc duy trì hơi ấm, thức ăn và chỗ ở thường xuyên để tăng hope và giảm discontent, Frostpunk còn có một lawbook để bạn ban hành luật pháp, trải rộng trong nhiều khoản, như tăng giờ làm việc từ 8 lên 14 tiếng, ca khẩn cấp 24h, tác động vào việc khai thác tài nguyên, hoặc lính gác và chuyên chế hóa bộ máy lãnh đạo, ảnh hưởng đến việc bạn duy trì hope và discontent, từ đó có những event nhất định – hậu quả trực tiếp từ lựa chọn của bạn, và với tư cách một người lãnh đạo, bạn sẽ phản ứng như thế nào trước những phản ứng tức thời của dân chúng đó, và xây dựng một kết quả lâu dài cho những lựa chọn của bạn khiến cho Frostpunk có một chiều sâu khủng khiếp đằng sau những lựa chọn đơn giản đó. Yếu tố Survival của game có thể nói khá đơn giản, nhưng chiều sâu thực sự nằm ở hệ thống luật pháp và cách duy trì xã hội của người chơi, mình từng hoàn thành một game Frostpunk có đến 60% dân số thiệt mạng, mình biết đây không phải là kết quả hợp lý, nhưng điều này cho bạn thấy được yếu tố xã hội của game quan trọng đến nhường nào.

Trái tim của thực sự của thành phố chính là trái tim của người lãnh đạo

II

HƠI ẤM – THỨC ĂN

Dù mình nói ở trên là phần khai thác tài nguyên của game đơn giản hơn những game cùng thể loại, nhưng không có nghĩa là nó không có chiều sâu, bạn sẽ khai thác và duy trì 5 loại tài nguyên là gỗ – thép – than – thức ăn sống – khẩu phần. Gỗ và thép được sử dụng để xây dựng nhà cửa và nâng cấp chúng, gỗ có thể trở thành than. Than được dùng để sưởi ấm và chỉ bắt đầu được tiêu thụ khi bạn mở lò sưởi. Thức ăn sống không thể tiêu thụ nhưng được chuyển qua thành khẩu phần với rate 1 đơn vị/1 khẩu phần hoặc 1 đơn vị/2 khẩu phần tùy theo luật pháp bạn ban phát. Trong 4 tài nguyên bạn khai thác được (trừ khẩu phần) đều có những cơ sở dùng để khai thác quy mô lớn sử dụng một tài nguyên đặc biệt là steam core. Game còn có một mechanic nữa là bạn gửi đi các scout để thám hiểm thu thập tài nguyên, qua đó kể thêm cho người chơi những câu chuyện thú vị nhưng không kém phần… tuyệt vọng. Dù bạn phải quản lý 5 loại tài nguyên khác nhau, nhưng bạn sẽ không bao giờ cảm thấy nó quá phức tạp – trừ than. Vì sau một cơ số ngày nhất định, bạn phải luôn bật lò sưởi nếu không dân số sẽ bị ốm, và khi thành phố lớn hơn bạn phải xây dựng thêm các điểm sưởi (steam hub) cũng rất ngốn than, và đây là yếu tố tối quan trọng bạn không được bỏ qua, vì nếu bạn không sưởi ấm các cơ sở y tế và nhà dân sẽ khiến cho việc khai thác tài nguyên đình trệ, hoặc không thể chuyển đồ ăn sống thành khẩu phần, nhưng quan trọng nhất là hope giảm và discontent sẽ tăng đáng kể nếu nhà dân không được sưởi ấm.

Không quan trọng bạn làm gì – nhân dân phải ấm no

III

A NEW HOME, THE ARK, THE REFUGEE

Gameplay như trên của Frostpunk trải ra 3 câu chuyện chính mà game gọi là “Scenario”: A New Home, The Ark và The Refugee – với mỗi phần tập trung vào một yếu tố khác nhau. A New Home yêu cầu bạn xây dựng một thành phố xung quanh tâm là một lò sưởi khổng lồ bằng cách cân bằng giữa khai thác tài nguyên và duy trì sự ổn định của xã hội. The Ark lại giảm bớt đi sự quan trọng của yếu tố xã hội lại khi cho người chơi thoải mái hơn trong việc tiếp cận steam cores và Automatron – những “công nhân” tự động có khả năng làm việc 24/24h và có khả năng bằng 15 người bình thường, tuy nhiên bạn phải khai thác lượng tài nguyên lớn hơn rất nhiều để có thể duy trì The Ark – 3 nhà chứa hạt giống, mang hy vọng tái xây dựng nhân loại sau khi cơn bão đi qua. The Refugee có gameplay tương đối giống A New Home, nhưng game chỉ kết thúc khi bạn cân bằng được sự bất ổn trong thành phố từ những đoàn di cư thay vì sống sót qua cơn bão.

3 Scenario nghe có vẻ đơn giản khi mình giải thích về nó, nhưng thực sự phức tạp khi nói về cách game trình bày và yêu cầu bạn phản ứng trước những lựa chọn đạo đức đó – vì mỗi scenario đều có một sự kiện bước ngoặt thử thách bạn kể cả về mặt đạo đức lẫn gameplay mà tất nhiên là mình sẽ không spoil, từ đó tạo ra 3 scenario dù giống mà khác nhau rất nhiều trong cách bạn tiếp cận game, khiến game có nhiều chiều sâu hơn và kể những câu chuyện thú vị hơn từ kỷ băng hà mới này.

IV

TUYẾT TRẮNG – THAN ĐEN – LẰN RANH XÁM

Frostpunk là một tựa game hướng đến việc kể những câu chuyện chính của nó thông qua mechanic survival đầy chiều sâu và tập trung vào những lựa chọn đạo đức người chơi phải lựa chọn với tư cách một người lãnh đạo trong tình cảnh tận cùng hy vọng và sống còn. Những ngày đầu game rất vui vẻ khi bạn cảm thấy mình làm gì cũng đúng, người dân tung hô bạn, hy vọng lên cao. Nhưng những lựa chọn khó hơn thực sự đến khi dân số đông hơn, nhu cầu cao hơn – và bạn buộc phải bắt đầu hy sinh. Với một số người chơi, họ sẽ bị cuốn vào một vòng xoáy nghiệt ngã của quyền lực, khiến cho họ chiến thắng game một cách đầy day dứt. Hoặc một lựa chọn hết sức nghiệt ngã ở cuối The Ark và The Refugee mà mình sẽ không spoil, những lựa chọn đầy day dứt của những chuyến thám hiểm bên ngoài,… Quan trọng là thông qua những mechanic xã hội – sinh tồn hết sức có chiều sâu, Frostpunk cho người chơi thấy hiện thực trần trụi về sống còn khi con người bị đẩy đến giới hạn, và không ai hết ngoài chính bạn là người sẽ phải chịu trách nhiệm cho tất cả, khiến cho game có một sức nặng rất lớn kể cả về mặt dẫn chuyện lẫn gameplay. Và vì những lý do đó khiến cho Frostpunk trở thành một trong những game city building hay nhất mọi thời đại và là ứng cử viên sáng giá tiếp theo cho danh hiệu game của năm 2018 với mình.