Choked/Tilted: Stress trong game và cách phòng tránh – Phần 2

II. Tilted

Trong bài viết trước, chúng ta đã nghiên cứu về hiện tượng tâm lý “Choked” khi chơi game. Trong phần hai này (cũng là cuối), hãy cùng quán bia tìm hiểu về hiện tượng tâm lý còn lại là “Titled”.

1. Định nghĩa

Theo định nghĩa của từ điển Urban Dictionary, “Tilted” có nghĩa là bạn phát cáu với một hoặc nhiều thứ/điều gì đó. Ví dụ như “Tôi phát cáu vì thằng ABC cứ giết tôi ở khu hồi sinh” (I got tilted because he keep spawn-camping me). Còn định nghĩa của Wikipedia, “Tilted” bắt nguồn từ chơi bài khi một người chơi rơi vào trạng thái rối loạn tinh thần, cảm thấy thất vọng hoặc ức chế vì liên tục thua bài hoặc bị đối phương “out-play” bởi các ván bài ít ưu thế hơn. Việc này thường dẫn đến hành động của người bị “Tilted” đó trở nên hung hăng hơn (vì hiếu chiến/thắng hơn).

Bài bạc là nơi sinh ra định nghĩa “Tilted”

Định nghĩa này hoàn toàn phù hợp và được áp dụng lên game thủ, cả casual lẫn competitive – Đặc biệt là trong đấu giải. Dù vậy “Choked” và “Tilted” có một điểm khác nhau rất lớn về điều kiện xảy ra: Một người chơi game được coi là bị “Tilted” là khi anh ta – cũng như khi bị “Choked” – ăn hành bởi đối phương NHƯNG không phạm những sai phạm chết người gây ảnh hưởng đến đồng đội (Choked là khi người đó phạm một trong hai hoặc tệ nhất là cả hai). “Tilted” chỉ xảy ra khi bạn ăn hành, còn “Choked” là khi bạn vừa ăn hành vừa bóp bi đồng đội nên người bị “Tilted” không bị mặc cảm lớn với đồng đội. Ngoài ra Tilted còn có thể xảy ra khi bạn đã cố gắng hết sức để gánh team nhưng “Vì lý do nào đó” mà đội bạn vẫn thua trong round đấu, pha giao tranh đó, ví dụ (LoL) như bạn đã hi sinh nhưng giết được cả AD và SP địch nhưng team dù hơn người nhưng vẫn thua giao tranh rồi còn để mất Baron. Khi ấy thì chỉ có chửi đồng đội mới có thể xả được nỗi uất ức của bạn – Đó là dấu hiệu của Tilted.

2. Ảnh hưởng và hành vi

Những người bị “Tilted” có thể biểu hiện cả trong lẫn ngoài game rất khác so với người bị “Choked”. Trong khi người bị “Choked” rất dễ phân biệt hay nhận ra bởi biểu cảm của họ hay hành động ngoài đời (thở dài chẳng hạn) cộng với những pha xử lý ngu người thì người bị Tilted lại rất khó để nhận ra. Tùy vào khả năng chịu đựng tâm lý của đối tượng mà “Tilted” hầu như không có biểu hiện bên ngoài mà chỉ có thể bị phát hiện trong game bởi những người chơi kinh nghiệm khác khi chứng kiến các hành động của họ trong game. Nhưng khác với “Choked” khi người bị Choked sẽ chơi cực kỳ thụ động (ngồi ôm bomb site trong CS:GO, chỉ ra lane farm lính trong LoL chẳng hạn), người chơi bị “Tilted” ĐA SỐ sẽ trở nên cực kỳ hung hãn trong chiến đấu, chịu chấp nhận đủ mọi thể loại rủi ro lên đầu chỉ để chứng tỏ điều gì đó với bản thân (Ăn hành thì phải lấy mạng nó phục thù) hay lấy lại bất kỳ lợi thế gì cho đội. Cụ thể:

• CS:GO: Khi team liên tục bị chết bởi AWP-er địch và tay AWP-er team bạn vô dụng, họ có thể sẽ dùng những chiến thuật cục súc như mua P90 2 flash rush thẳng side hay nhẹ nhàng hơn thì mua AWP đấu lại hắn.
• LoL: Liên tục đi săn mạng ăn người hay cướp rừng cực kỳ liều lĩnh, gần như là bỏ hẳn teamwork (Bởi hiển nhiên có đi chung với chúng cũng chẳng giúp thắng game, thà rằng đi farm mạng để chúng xanh hôi còn hơn là chết chùm mà chẳng đạt được gì).
• Rainbow 6 Siege: Spawn peek (phe thủ) hoặc Rush site (phe công) cực kỳ láo: nếu là phe thủ thì rush thẳng ra cửa nhà phe công spawn để kiếm mạng hoặc sang phe công thì chơi Ash rush thẳng cửa sổ vào phòng mục tiêu đặt bom.

Tilted AF

Tuy nhiên đây chỉ là danh sách những việc cực kỳ rủi ro mà mọi người chơi dù có Choked, Tilted hay không đều làm. Điều khiến họ dễ bị nhận ra là đang “Tilted” là ở những pha xử lý tiếp theo: Cũng giống với hành vi trong game khi đã lên cơn “Choked” là bị lỗi kỹ năng/thuật như chết liên tục bởi trash damage của Junkrat spam bom trước cửa nhà (Overwatch), sấy AK mù hai mắt (CS:GO), Tristana chủ động solo Vayne mà đi nhảy ra tường một cách ngu học (LoL) và vân vân. Tilted có phạm vi lỗi kỹ năng/thuật rộng hơn Choked bởi sẽ có nhiều tình huống mà một người chơi bình thường CÓ THỂ sẽ không bao giờ phạm phải sai lầm chết người đó mà người bị “Tilted” lại dẫm phải thì đó chính là dấu hiệu của việc bị “Tilted”. So sánh ngắn gọn, Người bị “Choked” hay “Tilted” đều sẽ gặp ít nhiều trường hợp bắn bị lỗi kỹ năng nhưng người bị “Choked” thì chơi với thái độ cực kỳ thụ động còn “Tilted” thì cực kỳ chủ động, thậm chí là “Láo” dẫn đến phạm nhiều lỗi hơn nữa. Người bị “Tilted” có thể bị phát hiện dễ dàng bởi những người chơi khác có kinh nghiệm khi xem những pha họ chết mà không đáng chết chút nào (Trừ các trường hợp cố ý nghịch dại nhưng số đen như cầm dao móc lốp địch nhưng bị hắn vô tình quay lưng phát hiện ra rồi bắn chết trong CS:GO, R6S).

Về mặt ảnh hưởng: Trong khi người chơi trong đội hình bị “Choked” khó lòng ảnh hưởng đến tâm lý đội (có khi ngược lại còn nâng cao tinh thần đồng đội cùng gồng gánh nhau hơn), những người bị “Titled” khi đã lên cơn THƯỜNG sẽ có những biểu cảm cực kỳ “Toxic” và làm sụt giảm tinh thần cả đội hết sức nghiêm trọng (Kể cả họ có đáng bị sỉ nhục hay ăn chửi hay không). Dù vậy tùy vào lý do mà đối tượng bị Tilted mà những hành vi thể hiện của người đó trong game (lẫn ngoài đời thực) sẽ khác nhau. Ví dụ, nếu đối tượng bị “Tilted” là do đồng đội thì sẽ có các biểu hiện trong game như:

• Quát mắng, quở trách đồng đội một cách thô lỗ, to tiếng (Voice chat)
• Chửi bới, sỉ nhục đồng đội thậm tệ
• Chửi team địch, thường là một đối tượng nào đó bón hành cho họ

Đây là những hành động “Đa số” những người khi bị Tilted sẽ có bởi thực lòng khó ai mà cưỡng lại được việc chửi đồng đội khi mà bạn đã làm hết sức nhưng chúng vẫn vô dụng mà không làm ăn ra hồn gì cho chiến thắng cả. Tôi vẫn rất thường xuyên chửi những tên Genji khi mà dù đã được Ana cho Nano boost nhưng “Vì nguyên nhân nào đó” mà hắn không ăn được ai (trường hợp không có ulti counter nhé). Lúc đó thì chỉ biết chửi hắn thôi chứ chẳng biết làm gì khác. Ở mặt thiểu số, những đối tượng này sẽ có những biểu hiện cực cực kỳ tiêu cực vào đồng đội họ và cả kết cục trận đấu. Họ sẽ có những hành động không mấy “Toxic” khi nhìn qua nhưng xét vào tùy tình huống cụ thể thì giống như xát A-xít vào chỗ đau của đồng đội như:

• Khen, tâng bốc team địch
• Khen “Đểu” đồng đội, đặc biệt là những người mà họ cho rằng chúng chịu trách nhiệm cho kết quả trận đấu
• Oán trách đồng đội nhưng với giọng buồn bã, uất hận cuộc chơi (Tùy tâm lý, mức độ “Chán chường” mà có thể quay ra quát tháo to tiếng “Toxic”)
• Quăng game NHƯNG không phải vứt bỏ trận đấu mà vứt bỏ đồng đội (bỏ chơi hỗ trợ quay ra chơi solo DPS như Reaper trong Overwatch chẳng hạn)

Những hành động này sẽ kéo tinh thần cả team xuống nhưng CÓ THỂ lại đẩy tâm lý của người bị “Tilted” lên bởi họ càng ham muốn chiến thắng hơn (mỉa mai). Các đối tượng bị “Tilted” thậm chí còn có thể gây ra hiệu ứng “Domino”: Làm đồng đội của anh ta bị “Choked”, giảm mạnh khả năng chiến đấu và hiệu năng của chiến thuật hoặc tệ hơn là làm “Tilted” đồng đội của họ rồi dẫn đến bất đồng, chửi bới hay thậm chí quay ra bóp d**/Teamkill nhau (Đặc biệt là với một tựa game có cộng đồng cực kỳ Toxic như CS:GO server ĐNÁ). Ví dụ là người chơi S1mple của đội tuyển NAVI trong CS:GO: Anh ta tuy là một người chơi thiên tài bẩm sinh nhưng trong quá khứ với các đội tuyển cũ đã có rất nhiều tiếng xấu vì sự “Toxic” do anh rất dễ bị “Tilted”. Anh ta đặt kỳ vọng cực kỳ cao lên đồng đội rằng như thể anh muốn mọi trận đấu phải có kết quả 16-0 và cũng vì thế khi họ làm anh thất vọng, anh bị “Titled” và trở nên rất Toxic, quát chửi đồng đội rất nặng nề.

“OMG why make me so Ang…” Source: https://www.youtube.com/watch?v=j2ZuikP5Ams

3. Giải pháp

Thực sự là không có giải pháp “Vật lý” nào để chống lại hiện tượng Tilted, kể cả có nốc mấy chai sting hay bò húc vào người thì cũng chỉ giúp họ “Hạ nhiệt” thôi. Cũng như “Choked” khi mà bản thân người bị phải tự cứu lấy mình nhưng với người bị “Tilted” thì phức tạp hơn: Nó còn tùy thuộc vào cơ chế gameplay của game họ chơi mà cũng còn tùy vào nguyên do họ bị hay khả năng “Vị tha” lên đồng đội của họ:

• Nếu đối tượng bị “Tilted” là vì họ ăn hành bởi đối thủ: Tùy vào game mà cách chữa trị cũng khác nhau. Nếu là trong game MOBA thì đối tượng đó cần được chăm sóc “Đặc biệt kỹ càng” hơn (Hầu hết là người đi rừng hay hỗ trợ) để vực họ dậy khỏi tô cháo hành mà lấy lại lợi thế trước đối phương. Còn trong game bắn súng như CS:GO thì không đơn giản như thế, chỉ họ mới có thể tự vực họ dậy khư out-play trả thù được tên địch liên tục hạ gục họ, có pha clutch thành công hay liên tục thắng game và dần khôi phục lại niềm tin chiến thắng.
• Nếu đối tượng bị “Tilted” là do đồng đội thì không có thuốc chữa. Nếu họ chưa quăng game thì đấy là còn may mắn đấy. Điều duy nhất có thể vực lại tâm lý tinh thần của họ lúc bấy giờ chỉ có thể là đồng đội, đặc biệt là tên ăn hại hay vô dụng trong mắt họ (Có thể là bạn) phải chứng tỏ được điều gì đó hay làm gì đó cho team: Một pha out-play solo đẹp mắt (LoL, Dota2), một pha clutch thành công (R6S, CS:GO) hay một pha multikill hay màn ulti tuyệt đẹp giúp đội họ đẩy được xe/chiếm điểm thành công (Overwatch). Từ đó mà hi vọng của người bị “Tilted” sẽ dần phục hồi và thậm chí họ còn có thể có lời khen ngợi thực lòng dành cho bạn và đồng đội của họ.

Vậy đến đây là kết thúc series bài viết nghiên cứu về hai hiện tượng tâm lý Choked và Tilted hay còn gọi là Stress trong game. Hi vọng bạn đọc có những cái nhìn mới về chúng và nhận biết chúng dễ dàng hơn để đối phó cho quá trình chiến game của mình. Chúc may mắn trên chiến trường.